از دست دادن شنوایی میتواند در زندگی شما، از کار گرفته تا روابط و سلامت عاطفی با خانواده و دوستان، تاثیر بزرگی داشته باشد.
موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی امریکا گزارش میدهد که 1 نفر از هر 3 فرد بالای 70 سال و 1 نفر از 6 فرد بین 20 تا 69 سال از سمعک استفاده میکند. با این حال، سمعک میتواند تغییر بزرگی ایجاد کند، بهویژه اگر آن بهدرستی برای شما تجویز، قالبگیری و تنظیم شود.
اگر در حال تحقیق درباره سمعک هستید، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سمعک گوش و تفاوت آن با تقویتکنندههای صدای شخصی (personal sound amplifying) و همچنین جوانب مثبت و منفی هر یک این مقاله را بخوانید.
سمعک
برخلاف دستگاههای تقویتکننده صدای شخصی، سمعک باید با توجه به نوع و میزان کم شنوایی و سبک زندگی شما تجویز شود. تجویز سمعک را شنواییشناس (ادیولوژیست) انجام میدهد و شامل تست شنواییسنجی، قالبگیری و تنظیم است. سمعک تجویزشده فقط برای شما قابل استفاده است، دقیقا مانند عینک طبی که برای شما تجویز میشود.
سازمان غذا و دارو امریکا (FDA) سمعکها را جزو دستگاههای پزشکی کلاس 1 دسته بندی میکند. از طرف دیگر، تقویتکنندههای صدای شخصی دستگاه پزشکی نیستند و سازمان غذا و دارو امریکا آنها را تایید نمیکند.
برخلاف تقویتکنندههای صدای شخصی که همه صداها را تقویت میکنند، سمعکها بر اساس ادیوگرام (نتیجه تست شنواییسنجی) شما فقط صداهای خاصی را که در شنیدن مشکل دارید، واضحتر و بلندتر میکنند. به همین دلیل سمعک میتواند به شما کمک کند در اتاقی پُر از سروصدا، گفتار را بهتر بشنوید.
سمعکها علاوه بر اینکه باعث میشوند شما صداهای گفتاری را بهتر بشنوید، دارای طیف وسیعی از ویژگیهای خاص هستند که دیگر تقویتکنندهها فاقد آن هستند. برخی از این ویژگیها عبارتاند از:
- تسکین وزوز گوش
- قابلیت اتصال به دستگاههای دارای بلوتوث، مانند تلفن همراه، تلویزیون، تبلت و…
- اپلیکیشن برای کاربران و دیگران مانند خانواده و پرستاران
- سیستم کاهنده نویز دیجیتال
- هوش مصنوعی
- سیستم کاهنده صدای باد
دستگاههای تقویتکننده صدای شخصی تجویز نمیشوند، به این معنا که برای تهیه آنها مجبور نیستید به شنواییشناس مراجعه کنید. آنها مانند سمعک کار نمیکنند و برای اصلاح کم شنوایی طراحی نشدهاند. در برخی موارد، حتی ممکن است کم شنوایی شما را بدتر کنند.
تقویتکنندههای صدای شخصی همه صداها را تقویت میکنند. به همین دلیل، آنها نمیتوانند صداهای گفتاری را واضحتر کنند یا فقط فرکانسهای خاصی را که ممکن است شما در شنیدن آنها مشکل دارید را تقویت کنند.
آنها طوری طراحی شدهاند که به افراد دارای شنوایی طبیعی کمک کنند که صداهای دور را راحتتر بشنوند. معمولا شکارچیان و مراقبان پرندگان از آنها استفاده میکنند.
چگونه سمعکها کار میکنند
سمعک (hearing aids) دستگاه الکترونیکی پیشرفتهای است که با باتری کار میکند و برای بهبود شنوایی شما طراحی شده است. آنها آنقدر کوچک هستند که بهراحتی در مجرای گوش یا پشت گوش شما قرار میگیرند و برخی صداها را تقویت میکنند. سمعکها به شما کمک میکنند در سکوت و نیز سروصدا بهتر بشنوید. در این بخش نحوه کار آنها بیان شده است:
- میکروفون صدا اطراف شما را جمعآوری میکند.
- تقویتکننده (آمپلیفایر) صدا را بلندتر میکند.
- بلندگو (رسیور) صداهای تقویتشده را به گوش شما میفرستد.
همه افراد مبتلا به کم شنوایی نمیتوانند از سمعک بهرهمند شوند. با این حال، 95% افراد کم شنوا میتوانند از سمعک استفاده کنند. در اغلب موارد، این افراد کسانی هستند که به گوش داخلیشان یا عصبی که گوش را با مغز مرتبط میسازد، آسیب وارد شده است. این آسیب میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری
- افزایش سن
- سروصداهای بلند
- داروها
اگر کم شنوایی به دلیل مشکلات مجرای گوش، پرده گوش یا گوش میانی باشد، کم شنوایی انتقالی نامیده میشود و بیشتر اوقات جراحی یا کمکهای پزشکی دیگر میتواند باعث بهبود آن شود، اما این گزینهها برای همه مناسب نیستند. اگر مجرای گوش باز و گوش خارجی نسبتا طبیعی دارید، ممکن است سمعک به شما کمک کند.
بعضی از افراد بدون مجرای گوش یا گوش خارجی متولد میشوند، به این معنا که آنها نمیتوانند از سمعک معمولی استفاده کنند. درعوض آنها ممکن است بتوانند از دستگاهی استفاده کنند که صدا را از طریق استخوان جمجمه به گوش داخلی منتقل میکند.
چگونه میتوانید سمعک تهیه کنید
اگر بهتازگی تست شنواییسنجی انجام دادهاید و شنواییشناس تشخیص داده است که کاندید مناسبی برای استفاده از سمعک هستید، ممکن است در حال بررسی و انتخاب سمعک مناسب باشید. هدف از استفاده از سمعک بهبود شنوایی و کیفیت زندگی بهتر است. با این حال، پیش از اینکه بتوانید از مزایای سمعک بهرهمند شوید، باید سمعک مناسب برای شما انتخاب، قالبگیری و تنظیم شود.
پس از معاینه گوش و تست شنواییسنجی، انتخاب، قالبگیری و تنظیم سمعک سه قدم اصلی است که شما باید انجام دهید. شنواییشناس با شما همکاری خواهد کرد که نیازهای شما را تعیین کند و به شما توصیههای ارزشمندی در مورد اقدامات بعدی دهد.
انتخاب سمعک
اولین قدم برای انتخاب سمعک ارزیابی نیازهای شما و فهمیدن آنچه از تجربه خود با سمعک میخواهید است. در جلسه مشاوره درباره این موارد با شنواییشناس خود صحبت کنید. عوامل مختلفی میتوانند در انتخاب سمعک شما تاثیر گذارند، ازجمله:
- نتایج ارزیابی شنوایی. نوع و میزان کم شنوایی شما تعیین میکند که چه گزینههایی برای شما مناسب است. برای مثال، سمعک مناسب برای فردی که کم شنوایی عمیق دارد با مدلهای خاصی که برای کم شنوایی ملایم تا متوسط طراحی شدهاند، تفاوت دارد. شنواییشناس به شما توضیح خواهد داد که چه مدلهایی برای شما بهترین انتخاب است.
- اولویتها. اگر از نظر ظاهری (برای مثال سمعک نامرئی) یا از نظر تکنولوژی مدل خاصی را ترجیح میدهید، میتوانید این موضوع را با شنواییشناس خود در میان بگذارید و امکانات را بررسی کنید. همانطور که در بالا بیان شد، یک مدل سمعک برای همه مناسب نیست، اما سمعک مورد نظر شما ممکن است در فهرست گزینههای مناسب باشد. مطمئن شوید سمعک خاصی در ذهن دارید یا خیر.
- شیوه زندگی. اگر سبک زندگی شما فعال و اجتماعی است، ممکن است سمعکی نیاز داشته باشید که بتواند با شما همگام باشد. از طرف دیگر، کسانی که به لوازم جانبی و ویژگیهای اضافی نیاز ندارند ممکن است سمعک سادهتری را انتخاب کنند. حتما سبک زندگی، انتظارات و توقعات خود از سمعک را برای شنواییشناس خود مطرح کنید.
- تجربیات قبلی. اگر قبلا از سمعک استفاده کردهاید، ممکن است انتظارات بیشتری از سمعک جدید خود داشته باشید. ویژگیهای بیشتر، صدای بهتر یا اندازه کوچکتر ممکن است در فهرست خواستههای شما باشد. با شنواییشناس خود در مورد تجربه استفاده از سمعک قبلی و میزان رضایتمندی از آن صحبت کنید. بهتر است سمعک قبلیتان را در جلسه مشاوره به شنواییشناس نشان دهید.
هنگامی که شنواییشناس اطلاعات مورد نیاز را بدست آورد، چند مدل که برای شما مفید است را به شما پیشنهاد میدهد. این پیشنهادات متناسب با نوع و میزان کم شنوایی، اولویتها، سبک زندگی و تجربیات قبلی شما خواهد بود.
قالبگیری از گوش
بیشتر سمعکها نیاز به قالبگیری دارند. با توجه به نوع سمعکی که تصمیم دارید بخرید، ممکن است نیاز به قالبگیری از گوش داشته باشید. نگران نباشید، قالبگیری فقط چند دقیقه طول میکشد و ناراحتکننده نیست.
قالبگیری یکی از مراحل مهم تجویز سمعک است. چنانچه قالبگیری از گوش بهدرستی و با دقت انجام نشود، سمعک عملکرد مطلوبی نخواهد داشت.
بخشی از نارضایتی کاربران سمعک ازجمله تقویت نشدن صداهای گفتاری، سوت زدن سمعک (فیدبک) و بیرون آمدن سمعک از گوش هنگام صحبت کردن یا غذا خوردن به علت قالبگیری نامناسب است.
تنظیم سمعک
تنظیم سمعک مرحله آخر تجویز سمعک است. تنظیم سمعک با توجه به نوع و میزان کم شنوایی برای هر فردی با فرد دیگری متفاوت است. بنابراین شنواییشناس سمعکهای شما را بر اساس نتیجه تست شنواییسنجی شما انجام میدهد. شنواییشناس پس یک هفته استفاده از سمعک، ممکن است تنظیم سمعکهای شما را تغییر دهد، اما تنظیم اولیه به شما ایده کلی در مورد سمعکهای خود میدهد.
در اینجا چند سوال وجود دارد که پس از تنظیم باید بپرسید:
- چگونه باتری سمعک خود را تعوض یا شارژ کنم؟
- چگونه سمعکهای خود را تمیز کنم؟
- چگونه بلندی صدا سمعکها را افزایش یا کاهش دهم؟
- چگونه میتوانم از ویژگیهای اضافی (مانند اتصال به موبایل، اپلیکیشن و…) سمعکهای خود استفاده کنم؟
وقتی به تمام سوالات شما پاسخ داده شد، میتوانید با سمعکهای جدید خود به خانه برگردید و برای بهتر شنیدن از آنها استفاده کنید.
با توجه به مراحل بالا که در تجویز سمعک مهم هستند، از خرید اینترنتی سمعک یا خرید سمعک از طریق واتساپ یا اینستاگرام خودداری کنید.
اگر در هر دو گوش دچار کم شنوایی هستید، احتمالا بهترین حالت استفاده از دو سمعک است.
انواع سمعک
شنواییشناس به شما مشاوره میدهد که کدام نوع سمعک و با چه ویژگی خاصی، برای شما بهتر است.
سمعک مناسب برای شما به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع و میزان کم شنوایی شما
- سن شما
- چقدر خوب میتوانید دستگاههای کوچک را مدیریت کنید
- سبک زندگی شما
- هزینه، سمعکها از نظر قیمت تفاوت زیادی با هم دارند
از نظر تکنولوژی دو نوع سمعک وجود دارد:
سمعکهای آنالوگ امواج صوتی را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل کرده و سپس آنها را تقویت میکنند. آنها معمولا ارزانتر هستند و کنترل صدای سادهای دارند.
سمعکهای دیجیتال امواج صوتی را به کدهای عددی مشابه کدهای کامپیوتر تبدیل میکنند و سپس آنها را تقویت میکنند. کد شامل اطلاعاتی درباره جهت صوت و زیر و بمی آن یا بلندی آن میباشد. این امر باعث میشود تنظیم صدا با نیاز شما، در رستوران یا اتاق آرام یا استادیوم و… راحتتر باشد. بیشتر آنها بهطور خودکار تنظیم میشوند. اگرچه این نوع سمعک در مقایسه با سمعکهای آنالوگ هزینه بیشتری دارد، اما نتایج بسیار بهتر است. آنها همچنین کوچکتر و قدرتمندتر هستند.
بهطور کلی، از نظر ظاهری انواع سمعک را میتوان به دو مدل اصلی تقسیمبندی کرد. آنها از نظر اندازه، قرارگیری در مجرای گوش یا روی گوش و همچنین کیفیت تقویت اصوات با هم تفاوت دارند:
- سمعکهای داخل گوش
- سمعکهای پشت گوش
سمعکهای داخل گوش
- سمعک نامرئی داخل مجرا (IIC) دیده نمیشود. ممکن است سمعک را هر روز در گوش خود قرار دهید یا ممکن است دستگاهی باشد که به مدت چند ماه در گوش خود قرار دهید.
- سمعک نامرئی کاملا داخل مجرا (CIC) کوچک است و تقریبا در گوش شما پنهان است. این نوع سمعک میتواند به کم شنوایی ملایم و متوسط تا شدید کمک کند، اما به دلیل اندازهاش، خارج کردن آن از گوش سختتر است. این مدل سمعک برای کودکان یا بزرگسالانی که ممکن است با دستگاههای بسیار کوچک مشکل داشته باشند، ایدهآل نیست.
- سمعک داخل مجرا (ITC) داخل گوش شما قرار میگیرد و تاحدی دیده میشود. سمعک داخل مجرا با مجرای گوش خاص شما متناسب است.
- سمعک داخل گوشی (ITE) کاملا درون گوش بیرونی شما قرار میگیرد. آنها پوسته پلاستیکی سخت دارند که اجزای الکترونیکی را در خود نگه میدارد. این سمعکها برای افرادی که دچار کم شنوایی ملایم تا شدید هستند مناسب است، اما برای کودکانی که گوش آنها هنوز در حال رشد است، چندان مناسب نیستند.
سمعکهای پشت گوش
- سمعک پشت گوشی (BTE) در پوسته پلاستیکی سختی پشت گوش شما قرار میگیرد. قالب گوش پلاستیکی، داخل گوش خارجی قرار گرفته و صدا را به گوش هدایت میکند. نوع دیگری که کوچکتر است Mini BTE نام دارد، کاملا پشت گوش شما قرار میگیرد و با لوله باریکی به قالب سمعک در مجرای گوش شما متصل میشود. این مسئله کمک میکند که از تجمع و تراکم جرم گوش جلوگیری شود و اطمینان حاصل شود که صدای خودتان شفاف و واضح است. سمعکهای پشت گوشی برای کم شنوایی ملایم تا عمیق مناسب هستند.
- سمعک ریک (RIC) یا رایت (RITE) دارای یک جزء پشت گوشی هستند که با سیم کوچک به بلندگو (رسیور) در گوش یا مجرای گوش متصل میشوند. این مسئله اجازه میدهد صداهای با فرکانس پایین بهطور طبیعی وارد گوش شوند و صداهای با فرکانس بالا را سمعک تقویت کند. سمعکهای ریک یا رایت ممکن است برای افرادی که دچار کم شنوایی ملایم تا عمیق هستند، انتخاب خوبی باشد.
حتما سوال کنید که آیا دستگاه مورد نظر شما ویژگیهای خاصی را که میخواهید دارد یا خیر. همه سمعکها ویژگیهای مشابهی ندارند.
میکروفنهای جهتدار به شما کمک میکنند به صدای خاصی که از یک جهت خاص منتقل میشود بهتر پاسخ دهید و صدای پیشزمینه را نادیده بگیرید.
کلید تلفن (تلهکویل)، صدای نویز پسزمینه را خاموش میکند و در دریافت صداها از تلفن بهتر است. این سیستم میتواند به شما در سینماها، سالنهای اجتماعات و اماکن مذهبی کمک کند.
ورودی صوتی مستقیم به شما امکان میدهد، میکروفون از راه دور یا سیستم اِفاِم (FM) را به سمعک وصل کنید. همچنین میتوانید مستقیم به تلویزیون یا دستگاهی دیگر متصل شوید.
انواع دیگر سمعک برای کم شنواییهای خاص توصیه میشود. برای مثال، سمعک استخوانی، از مرتعشکننده (vibrator) استخوانی برای افرادی که مجرای گوش یا گوش خارجی ندارند، استفاده میکند. انواع دیگر ممکن است به عینک وصل شوند. درباره سایر دستگاههایی که ممکن است کمک کنند سمعک شما در برخی محیطهای خاص بهتر کار کند، سوال کنید.
ممکن است بخواهید درباره خدمات ارائه شده برای تلفنهای هوشمند که به شما امکان میدهند به تماسها پاسخ دهید و مانند هدفون از هردو گوش بشنوید، اطلاعاتی کسب کنید.
سازگاری با سمعک
درک این نکته مهم است که سمعک شما نمیتواند شنوایی شما را به گذشته بازگرداند، اما وقتی از آن استفاده میکنید، از اصوات و منبع تولید آنها آگاه میشوید.
وقتی برای اولین بار سمعک خود را دریافت میکنید، صبور باشید. ممکن است مدت زمانی طول بکشد تا به آنها عادت کنید. در برخی از مراکز پس از خرید سمعک، شما مجاز به یک دوره استفاده آزمایشی از آن هستید و اگر سمعک خریداری شده برای شما مناسب نبود، ممکن است بخشی از هزینه بازپرداخت شود و بتوانید نوع دیگری را امتحان کنید که برای شما بهتر باشد. درباره پوشش گارانتی نیز سوال کنید.
برای یادگیری اینکه سمعکهای شما چگونه کار میکنند، وقت بگذارید و برای تنظیم درست آنها مُصر باشید.
برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند موارد زیر، با شنواییشناس خود تعامل نزدیک داشته باشید:
- احساس درد و عدم راحتی
- برگشت یا اکو صدای خودتان
- فیدبک یا صدای سوت زدن
- نویز پسزمینه
- شنیدن صدایی ممتد و ناخوشایند هنگام استفاده از تلفن همراه
این امر ممکن است به شروع استفاده از سمعکتان در محیطهای ساکت و آرام و نگه داشتن یادداشتهای روزانه درباره احساستان کمک کند.
مراقبت از سمعک
اگر از سمعکهای خود به خوبی مراقبت کنید، عمر بسیار طولانیتری خواهند داشت. نکاتی که باید به یاد بسپارید:
- سمعکها را از گرما و رطوبت دور نگه دارید.
- بلافاصله باتریهای تمام شده را تعویض کنید.
- سمعکها را طبق دستورالعمل تمیز کنید.
- هنگام استفاده از سمعک از اسپری مو یا سایر محصولات مراقبت از مو استفاده نکنید.
- سمعکها را هنگام عدم استفاده خاموش کنید.
- باتریهای جایگزین و وسایل کمکی را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- مراقب باشید که سمعک را گم نکنید.
باتریهای سمعک ممکن است از چند روز تا چند هفته عمر داشته باشد. ماندگاری باتری به نوع باتری، نیاز سمعک به انرژی و اینکه چند ساعت از آن استفاده میکنید، بستگی دارد.
بهطور کلی سمعکها میتوانند 4 تا 6 سال عمر کنند. درصورت بدتر شدن شنواییتان ممکن است زودتر به سمعک جدید احتیاج پیدا کنید. سمعکهای پشت گوشی به شما انعطاف بیشتری میدهند، زیرا میتوان آنها را برای طیف وسیعتری از کم شنواییها تنظیم کرد.
سمعکهای دیجیتال هر چند سال با پیشرفت فنآوری قویتر و بهتر میشوند. این امر اغلب باعث میشود افراد سمعکهای خود را بهروز کنند.