انحراف بینی
تیغه بینی (septum) غضروفی است که سوراخ‌های بینی را از هم جدا می‌کند. به‌طور معمول، در مرکز قرار داشته و سوراخ‌های بینی را به‌طور مساوی تقسیم می‌کند. با این حال، در برخی از افراد این‌طور نیست. در بسیاری از افراد، تیغه بینی صاف نیست، به‌طوری‌که باعث می‌شود یک سوراخ بینی از دیگری بزرگتر شود.
ناصافی یا کجی شدید را انحراف بینی (Deviated septum) می‌گویند و می‌تواند باعث مشکلات سلامتی، مانند انسداد سوراخ بینی یا مشکل تنفسی شود.
تیغه بینی کج بسیار شایع است. طبق اعلام آکادمی گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن امریکا، 80 درصد از تمام تیغه‌ها تاحدی انحراف دارند. تیغه بینی کج تنها درصورت ایجاد سایر مشکلات سلامتی یا تأثیر منفی بر کیفیت زندگی نیاز به اقدامات پزشکی دارد.
علت انحراف تیغه بینی
انحراف تیغه بینی می‌تواند مادرزادی باشد، یعنی شخص با آن متولد شده است. همچنین می‌تواند در نتیجه آسیب دیدن بینی رخ دهد. این آسیب‌ها اغلب از ورزش‌های برخوردی، درگیری یا تصادفات رانندگی برای افراد ایجاد می‌شود. انحراف تیغه بینی ممکن است با افزایش سن بدتر شود.
علائم انحراف تیغه بینی
بیشتر افراد دارای تیغه بینی منحرف، فقط انحرافی جزئی دارند. علائم در این موارد بعید است. علائم احتمالی شامل موارد زیر است:
- مشکل تنفسی، به‌ویژه تنفس با بینی
- نفس کشیدن راحت‌تر از یک طرف بینی
- خونریزی از بینی
- عفونت‌های سینوسی
- خشکی در یک سوراخ بینی
- خروپف یا تنفس با سروصدای بلند هنگام خواب
- گرفتگی یا فشار بینی
انحراف شدید می‌تواند همراه با درد صورت باشد. درصورت خونریزی بینی یا عفونت سینوسی مکرر باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر مشکل تنفسی در کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد باید به پزشک مراجعه کنید.
چگونه انحراف تیغه بینی تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص انحراف بینی، پزشک ابتدا سوراخ‌های بینی شما را با اسپکولوم بینی معاینه می‌کند. پزشک محل قرارگیری تیغه بینی و تأثیر آن در اندازه سوراخ‌های بینی را بررسی می‌کند. پزشک همچنین در مورد خواب، خروپف، مشکلات سینوسی و مشکلات تنفسی سوالاتی را مطرح خواهد کرد.
چگونه انحراف تیغه بینی درمان می‌شود؟
در بیشتر موارد درمان ضروری نیست. برای تیغه بینی با انحراف شدید، جراحی گزینه درمانی رایج است. با توجه به هزینه‌ها، خطرات یا سایر عوامل، برخی از افراد با انحراف تیغه بینی ترجیح می‌دهند که تحت عمل جراحی قرار نگیرند. سایر گزینه‌های درمانی در دسترس هستند. این گزینه‌ها انحراف بینی را برطرف نمی‌کنند، اما می‌توانند علائم همراه آن را کاهش دهند.
برای کمک به بهبود علائم، درمان بر اصلاح آن‌ها متمرکز است. درمان‌های رایج علائم عبارت‌اند از:
- ضداحتقان‌ها
- آنتی‌هیستامین‌ها
- اسپری استروئیدی بینی
- نوارهای بینی
جراحی
اگر علائم شما با دارو یا سایر اقدامات درمانی بهبود نیافت، ممکن است پزشک جراحی ترمیمی به‌نام سپتوپلاستی (septoplasty) را پیشنهاد کند.
آماده‌سازی: برای آماده شدن، باید از مصرف داروهایی مانند آسپرین یا ایبوپروفن به مدت دو هفته پیش و پس از جراحی خودداری کنید. این داروها ممکن است خطر خونریزی شما را افزایش دهند. همچنین باید سیگار را ترک کنید زیرا این کار می‌تواند در بهبود، اختلال ایجاد کند.
روند کار:
سپتوپلاستی حدود 90 دقیقه طول می‌کشد و تحت بیهوشی انجام می‌شود. بسته به جراح و مورد خاص شما، ممکن است بیهوشی موضعی یا عمومی دریافت کنید. در طی این عمل، جراح تیغه بینی را برش داده و غضروف یا استخوان اضافی را خارج می‌کند. با این کار تیغه بینی و مجرای بینی شما صاف می‌شود. آتل‌های سیلیکونی ممکن است برای حمایت از تیغه بینی در هر سوراخ بینی وارد شوند. سپس زخم برش با بخیه بسته می‌شود.
عوارض: بلافاصله پس از جراحی از نظر عوارض تحت نظر خواهید بود و احتمالا می‌توانید همان روز به خانه بروید. سپتوپلاستی به‌طور کلی برای بیشتر افرادی که می‌توانند تحت بیهوشی قرار بگیرند، روشی ایمن و بی‌خطر است. خطرات باقی‌مانده شامل موارد زیر است:
- تغییر فرم بینی
- ماندگاری مشکلات حتی پس از جراحی
- خونریزی بیش از حد
- کاهش حس بویایی
- بی‌حسی موقت در دندان‌ها و لثه‌فوقانی
- هماتومای تیغه بینی (توده خون)
هزینه: سپتوپلاستی ممکن است تحت پوشش بیمه شما باشد.
بهبود پس از سپتوپلاستی چگونه است؟
در طی روند بهبود، پزشک ممکن است به شما دارو بدهد. مصرف آن می‌تواند خطر ابتلا به عفونت پس از عمل را کاهش دهد یا می‌تواند به مدیریت درد یا ناراحتی کمک کند. مهم است که تمام داروهای تجویزشده را مصرف کنید.
همچنین هنگام بهبود از آسیب دیدن بینی خود جلوگیری کنید. سه تا شش ماه پس از جراحی، وضعیت تیغه بینی نسبتا پایدار می‌شود. برخی از تغییرات هنوز هم ممکن است تا یک سال بعد اتفاق بیفتد. برای پیشگیری از این مسئله تا حد امکان از ضربه به بینی بپرهیزید.
پس از طی شدن روند، با رعایت این نکات می‌توانید به بهبود خود کمک کنید:
- فین نکنید.
- هنگام خواب سرتان بالاتر باشد.
- از ورزش شدید ازجمله تمرینات کاردیو خودداری کنید.
- لباسی بپوشید که به‌جای این‌که لازم باشد از سرتان آن را به تن کنید، از قسمت جلو بسته شود.
چه عوارضی ممکن است اتفاق بیفتد؟
درصورت عدم درمان، انحراف سپتوم شدید می‌تواند عوارضی ایجاد کند. یکی از عوارض شایع، انسداد یک یا هردو سوراخ بینی است که می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- مشکلات مزمن سینوسی
- تنفس با صدای بلند هنگام خواب
- اختلال خواب
- فقط می‌توانید روی یک سمت خود بخوابید
سایر عوارض عبارت‌اند از:
- خونریزی بینی
- درد صورت
- خشکی دهان
- مشکل خواب
- فشار یا گرفتگی در مجاری بینی
چشم‌انداز
انحراف تیغه بینی ممکن است مشکلی ایجاد نکند و نیازی به درمان نباشد. در برخی موارد، انحراف تیغه بینی منجر به عوارض دیگری می‌شود. این موارد شامل آپنه خواب، خروپف، احتقان، مشکل تنفس، عفونت‌ها یا خونریزی از بینی است. موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. اگر انحراف تیغه بینی دارید که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد، با پزشک خود مشورت کنید.
