سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که بیش از پنج درصد از جمعیت جهان نوعی ناتوانی شنوایی دارند.
پزشکان کسی را که نتواند خوب یا به‌طور کامل بشنود را کم شنوا توصیف می‌کنند.
شاید برای توصیف کم شنوایی اصطلاحات “کم شنوایی” و “ناشنوایی” را شنیده باشید؛ اما معنی این اصطلاحات چیست؟ آیا تفاوتی بین آن‌ها وجود دارد؟ در این مقاله به این سؤالات و موارد بیشتری پاسخ می‌دهیم.
تفاوت بین کم شنوایی و ناشنوایی چیست؟
تفاوت بین کم شنوایی و ناشنوا بودن در میزان افتی است که اتفاق می‌افتد.
درجات مختلفی از کم شنوایی وجود دارد، شامل:
- ملایم: صداهای آرام‌تر یا زیرتر سخت شنیده می‌شوند.
- متوسط: شنیدن گفتار یا صداهایی که سطح شدت معمولی دارند، دشوار است.
- شدید: شنیدن صداهای بلند یا گفتار ممکن است، اما شنیدن صدایی با سطح شدت معمولی بسیار دشوار است.
- عمیق: فقط صداهای بسیار بلند ممکن است شنیده شوند، یا احتمالاً اصلاً صدایی شنیده نمی‌شود.
کم شنوایی اصطلاحی است که به فرد مبتلا به کاهش شنوایی خفیف تا شدید اشاره دارد. در این افراد بخشی از ظرفیت شنوایی همچنان وجود دارد.
ناشنوایی به کم شنوایی عمیق اشاره دارد. ناشنوایان شنوایی بسیار کمی دارند یا اصلاً شنوایی ندارند.
افراد ناشنوا و کسانی که کم شنوایی دارند می‌توانند از چند طریق مختلف به‌صورت غیرکلامی با دیگران ارتباط برقرار کنند. برخی از نمونه‌ها شامل زبان اشاره آمریکایی (ASL) و لب خوانی است.
علائم کم شنوایی چیست؟
برخی از علائم کم شنوایی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس این‌که گفتار و صداهای دیگر آرام و گرفته هستند
- مشکل در شنیدن صدای افراد دیگر، به‌ویژه در محیط‌های پُر سروصدا یا وقتی بیش از یک نفر در حال صحبت است
- اغلب لازم است از دیگران بخواهید که صحبت خود را تکرار کنند یا با صدای بلندتر یا آهسته‌تر صحبت کنند
- لازم دارید صدای تلویزیون یا هدفون خود را زیاد کنید
در کودکان و نوزادان
کودکان و نوزادان مبتلا به کم شنوایی ممکن است علائم متفاوتی نسبت به بزرگسالان نشان دهند. علائم در کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گفتار ناواضح یا صحبت کردن با صدای بلند
- اغلب با “هوم؟” یا “چی؟” پاسخ می‌دهند
- عدم پاسخ به دستورالعمل‌ها یا عدم دنبال کردن آن‌ها
- تأخیر در پیشرفت گفتار
- صدای تلویزیون یا هدفون را بیش از حد زیاد می‌کنند
برخی از علائم در نوزادان شامل موارد زیر است:
- به صدای بلند واکنش استارتل نشان نمی‌دهند (بازشدن و دور شدن ناگهانی دست‌ها و انگشتان از بدن)
- فقط وقتی شما را می‌بینند به شما توجه می‌کنند، نه وقتی اسم آن‌ها را صدا می‌زنید
- به نظر می‌رسد برخی از صداها را می‌شنوند و برخی را نمی‌شوند
- پس از رسیدن به 6 ماهگی هنوز به سمت منبع صوت برنمی‌گردند یا پاسخی به صدا ندارند
- عدم گفتن کلمات ساده تا 1 سالگی
چه عواملی می‌تواند باعث کم شنوایی شود؟
عوامل مختلفی می‌تواند منجر به کم شنوایی شود. این عوامل شامل موارد زیر است:
- افزایش سن: با افزایش سن به دلیل تحلیل ساختارهای گوش، توانایی شنیدن ما کاهش می‌یابد.
- صداهای بلند: قرار گرفتن در معرض سروصداهای بلند در محل کار یا هنگام فعالیت‌های تفریحی می‌تواند به شنوایی شما آسیب برساند.
- عفونت‌ها: برخی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به کم شنوایی شوند. این عفونت‌ها می‌تواند مواردی مانند عفونت مزمن گوش میانی (اتیت مدیا)، مننژیت و سرخک را شامل شود.
- عفونت‌ها در دوران بارداری: برخی از عفونت‌های مادر در دوران بارداری می‌تواند منجر به کم شنوایی در نوزادان شود؛ مانند سرخچه، سیتومگالوویروس (CMV) و سیفلیس.
- آسیب‌ها: آسیب دیدن سر یا گوش، مثلا در اثر ضربه، می‌تواند منجر به کم شنوایی شود.
- داروها: برخی از داروها می‌توانند باعث کم شنوایی شوند. این داروها شامل برخی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای شیمی درمانی و دیورتیک‌ها است.
- ناهنجاری‌های مادرزادی: برخی از افراد با گوش‌هایی متولد می‌شوند که به‌درستی شکل نگرفته‌اند (کامل تشکیل نشده‌اند).
- ژنتیک: عوامل ژنتیکی می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به کم شنوایی کند.
- عوامل جسمی: پرده گوش پاره یا تجمع و تراکم جرم گوش می‌تواند شنوایی را دشوار کند.
گزینه‌های درمانی چیست؟
اگر مشکلات شنوایی دارید که در فعالیت‌های روزانه شما تداخل ایجاد می‌کنند، لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما می‌تواند تست‌های ساده‌ای برای بررسی گوش و شنوایی شما انجام دهد. درصورت شک به کم شنوایی ممکن است شما را برای بررسی بیشتر به متخصص یا شنوایی‌شناس ارجاع دهد.
افرادی که کم شنوا هستند می‌توانند از بین چندین روش درمانی مختلف انتخاب کنند. برخی گزینه‌ها عبارتاند از:
- سمعک: سمعک‌ها وسایل کوچکی هستند که در گوش قرار می‌گیرند و انواع مختلفی دارند. آن‌ها به تقویت صداهای محیط اطراف شما کمک می‌کنند تا بتوانید راحت‌تر آنچه را که در اطراف شما میگذرد، را بشنوید.
- سایر وسایل کمکی: نمونه‌های دیگری از دستگاه‌های کمکی شامل افزودن زیرنویس برای فیلم‌ها و سیستم‌های اِف‌اِم (FM) است که از میکروفون برای گوینده و از یک بلندگو یا رسیور برای شنونده استفاده می‌کنند.
- کاشت حلزون: کاشت حلزون در کم شنوایی‌های شدیدتر ممکن است به شما کمک کند. دستگاه کاشت صداها را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند. این سیگنال‌ها به عصب شنوایی رسیده و مغز آن‌ها را به‌عنوان صوت تفسیر و درک می‌کند.
- جراحی: بیماری‌هایی که بر ساختارهای گوش شما اثر می‌گذارد، مانند پرده گوش و استخوان‌های گوش میانی، می‌تواند باعث کم شنوایی شود. در این موارد پزشکان ممکن است عمل جراحی را توصیه کنند.
- خارج کردن جرم گوش: تجمع و تراکم جرم گوش می‌تواند باعث کم شنوایی موقت شود. پزشک شما ممکن است از یک ابزار کوچک یا دستگاه مکش استفاده کند تا جرم گوش شما را خارج کند.
آیا روشی برای پیشگیری از کم شنوایی وجود دارد؟
چندین گام برای محافظت از شنوایی وجود دارد. به‌عنوان مثال می‌توانید:
- صدا را کم کنید: از گوش دادن به تلویزیون یا هدفون با صدای بلند خودداری کنید.
- استراحت شنوایی داشته باشید: اگر در معرض سروصداهای بلند هستید، داشتن استراحت‌های منظم (بودن در محیط آرام و بدون سروصدا) می‌تواند به محافظت از شنوایی شما کمک کند.
- از محافظ گوش استفاده کنید: اگر می‌خواهید در محیط پُر سروصدا قرار بگیرید، با استفاده از محافظ گوش یا هدفون‌های کاهنده نویز از شنوایی خود محافظت کنید.
- با دقت تمیز کنید: برای تمیز کردن گوش خود از گوش پاک‌کن استفاده نکنید، زیرا گوش پاک‌کن می‌تواند جرم گوش را به قسمت‌های عمقی‌تر مجرای گوش شما هل بدهد و همچنین احتمال پارگی پرده گوش را افزایش می‌دهد.
- واکسیناسیون: واکسیناسیون می‌تواند در برابر عفونت‌هایی که می‌تواند باعث کم شنوایی شود از شما محافظت کند.
- تست شنوایی‌سنجی: اگر احساس می‌کنید احتمال کم شنوایی وجود دارد، به‌صورت منظم شنوایی خود را تست کنید؛ در نتیجه می‌توانید هرگونه تغییر در شنوایی خود را زود هنگام تشخیص دهید.
نکاتی برای برقراری ارتباط با فرد کم شنوا
اگر از میان عزیزان شما کسی کم شنوا است می‌توانید با روش‌هایی با او ارتباط برقرار کنید که درک صحبت‌های شما را برای او راحت‌تر کند. در این قسمت چند نکته ذکر شده که باید آن‌ها را به یاد بسپارید:
- سعی کنید در محیطی بدون سروصدای پس‌زمینه زیاد صحبت کنید. اگر در یک گروه هستید، مطمئن شوید که در هرلحظه فقط یک نفر صحبت می‌کند.
- با سرعت طبیعی و ثابت و اندکی بلندتر از حد معمول صحبت کنید. از فریاد زدن خودداری کنید.
- از حرکات دست و حالات صورت استفاده کنید تا سرنخ‌هایی راجع به آنچه می‌گویید ارائه دهید.
- از فعالیت‌هایی که می‌تواند لب خوانی را دشوار کند خودداری کنید. این موارد شامل غذا خوردن هنگام صحبت کردن و پوشاندن دهان با دست است.
- صبور و مثبت باشید. اگر فرد کم شنوا متوجه چیزی که شما گفته‌اید نشده است، از تکرار صحبت خود و یا استفاده از کلمات مختلف نترسید.
کلام پایانی
تفاوت بین کم شنوایی و ناشنوایی در میزان کم شنوایی است.
معمولاً افراد برای توصیف کاهش شنوایی خفیف تا شدید از “کم شنوایی” استفاده می‌کنند، اما “ناشنوایی” به کم شنوایی عمیق اشاره دارد. افراد ناشنوا شنوایی بسیار کمی دارند و یا اصلا شنوایی ندارند.
دلایل مختلفی برای کم شنوایی وجود دارد، مانند افزایش سن، در معرض صداهای بلند بودن و عفونت. برخی از انواع کم شنوایی قابل‌پیشگیری است، اما برخی دیگر می‌توانند در بدو تولد وجود داشته باشند یا با افزایش سن ایجاد شوند.
اگر کم شنوایی دارید که در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد می‌کند به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند وضعیت شما را ارزیابی کند و ممکن است شما را برای آزمایش‌های بیشتر و درمان به متخصص یا شنوایی‌شناس ارجاع دهد.
