کووید-19 (COVID-19)، بیماری تنفسی ناشی از ویروس کرونا (coronavirus) ممکن است علائم مختلفی داشته باشد. در بیشتر موارد، علائم و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.
علاوه بر علائم تنفسی مانند سرفه و تنگی نفس، کووید-19 می‌تواند علائم دیگری نیز داشته باشد. یکی از این موارد از دست دادن حس بویایی یا چشایی است.
بیایید دقیق‌تر کاهش حس بویایی و چشایی همراه با کووید-19، میزان شایع بودن آن و مدت زمان ادامه این علائم را بررسی کنیم.
آیا از دست دادن حس بویایی یا چشایی از علائم اولیه کووید-19 است؟
غیرمعمول نیست که عفونت‌های تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی یا آنفلونزا بر روی حس بویایی و چشایی ما تاثیر بگذارند. در واقع، تخمین زده می‌شود در بیش از 60 درصد سرماخوردگی‌ها و عفونت‌های سینوسی، بویایی موقت از بین می‌رود.
حس چشایی و بویایی شما ارتباط نزدیکی با هم دارند. در واقع، از دست دادن بویایی می‌تواند حس چشایی شما را بسیار تحت تاثیر قرار دهد. تخمین زده می‌شود 95 درصد مواقع از بین رفتن چشایی، با کاهش حس بویایی همراه است.
از دست دادن حس بویایی می‌تواند به‌طور ناگهانی در افراد مبتلا به کووید-19 اتفاق بیفتد و اغلب با از بین رفتن حس چشایی همراه است. همچنین، با کووید-19 این علائم ممکن است بدون آبریزش بینی یا گرفتگی بینی رخ دهد.
این احتمال وجود دارد که از دست دادن حس بویایی یا چشایی یکی از علائم اولیه کووید-19 باشد. به‌تازگی مطالعه‌ای مروری، هشت مطالعه شامل 11504 بیمار مبتلا به کووید-19 را بررسی کرده است. طبق این مطالعه، از دست دادن بویایی و چشایی اغلب پیش از علائم دیگر کووید-19 اتفاق می‌افتد.
به‌طور ویژه، از دست دادن بویایی ممکن است نشانه بالقوه‌ای از ابتلای خفیف به کووید-19 باشد. مطالعه‌ای از اوایل همه‌گیری نشان داد که از بین رفتن بویایی در مقایسه با پذیرش در بیمارستان بیشتر همراه با مراقبت‌های سرپایی بود.
چگونه کووید-19 باعث از بین رفتن حس بویایی یا چشایی شما می‌شود؟
هنوز دقیقا مشخص نیست که چگونه از دست دادن بویایی و چشایی با کووید-19 اتفاق می‌افتد، اما نظریه‌هایی وجود دارد.
ویروس SARS-CoV-2 که عامل کووید-19 است، به پروتئینی به‌نام ACE2 متصل می‌شود که در سطح سلول‌های میزبان بالقوه یافت می‌شود. پروتئین ACE2 به‌وفور در سلول‌های موجود در بینی و دهان شما وجود دارد.
ویروس ممکن است مستقیم به سلول‌های عصبی مرتبط با حس بویایی و چشایی شما حمله کند. با وجود این، به‌تازگی مطالعه‌ای در مجله Science Advances درباره این نظریه تردید کرده است.
محققان موفق به یافتن ACE2 روی سلول‌های عصبی که رایحه‌ها را تشخیص می‌دهند، نشدند. در عوض، آن‌ها ACE2 را روی سلول‌هایی یافتند که سلول‌های عصبی را احاطه کرده و از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند. این احتمال وجود دارد که آلودگی این سلول‌های احاطه‌کننده می‌تواند منجر به التهاب یا صدمه‌ای شود که در توانایی بویایی شما تاثیر می‌گذارد.
در مورد این‌که چگونه کووید-19 به‌طور خاص روی حس چشایی تاثیر می‌گذارد، تحقیقات کمتری انجام شده است. از آنجا که از دست دادن بویایی و چشایی اغلب با هم اتفاق می‌افتد، اکنون اعتقاد بر این است که افراد مبتلا به کووید-19 احتمالا از دست دادن چشایی را در اثر از دست دادن بویایی تجربه می‌کنند.
این علامت چقدر شایع است؟
میزان شیوع گزارش‌شده از دست دادن بویایی و چشایی با کووید-19 در مطالعات مختلف بسیار متفاوت است.
مطالعه اخیر منتشرشده در Mayo Clinic Proceedings به بررسی این‌که از دست رفتن بویایی یا چشایی در کووید-19 چقدر شایع است، می‌پردازد. محققان نتایج 24 مطالعه را که نشان‌دهنده داده‌های بیش از 8000 نفر مبتلا به کووید-19 است، بررسی کردند. آن‌ها موارد زیر را یافتند:
- میزان شیوع گزارش‌شده برای از دست دادن حس بویایی از 2/3 درصد تا 3/98 درصد متغیر است. میانگین شیوع از دست دادن بویایی در حدود 41 درصد محاسبه شد.
- میزان شیوع گزارش‌شده برای از دست دادن حس چشایی بین 6/6 تا 7/62 درصد بود. میانگین شیوع از دست دادن چشایی حدود 2/38 درصد محاسبه شد.
- سن بالاتر با شیوع کمتر کاهش بویایی یا چشایی همبستگی دارد.
- هیچ تفاوتی در شیوع هر یک از علائم در مردان در مقایسه با زنان مشاهده نشد. با وجود این، مطالعات دیگر نشان داده است که از دست دادن بویایی یا چشایی در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد.
چگونه حس بویایی و چشایی خود را آزمایش کنیم
آیا نگران این هستید که ممکن است حس بویایی یا چشایی خود را از دست بدهید؟ اگر چنین است، می‌توانید از وسایل معمول خانه برای آزمایش این حواس استفاده کنید.
آزمایش بویایی و چشایی
- بویایی. چیزی را پیدا کنید که بوی قوی و خاصی داشته باشد. مواد غذایی ممکن است در این‌جا گزینه خوبی باشد مانند دانه‌های قهوه، دارچین یا سیر تازه. همچنین می‌توانید از موارد غیر غذایی مانند پودر بچه یا شمع معطر استفاده کنید.
- چشایی. مواد غذایی با طعم‌های مختلف را پیدا کنید. برخی از مثال‌های خوب شامل مواردی مانند شکلات (شیرین)، مرکبات (ترش)، قهوه (تلخ) و چوب‌شور (شور) است.
اگر متوجه شدید که در انتخاب رایحه یا طعم و مزه‌های موارد انتخابی خود مشکل دارید، ممکن است دچار از دست رفتن حس بویایی یا چشایی شده باشید.
اگر این علائم به‌طور ناگهانی ایجاد شود، ممکن است نشانه اولیه کووید-19 باشد. اگر نگران هستید که ممکن است به ویروس کرونا جدید مبتلا شده باشید، می‌توانید برای تایید وجود کووید-19 به آزمایشگاهی در نزدیکی خود مراجعه کنید.
کووید-19 چه مدت در حس بویایی یا چشایی شما تاثیر می‌گذارد؟
به نظر می‌رسد از دست دادن بویایی یا چشایی به دلیل کووید-19 در مقایسه با دیگر عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی کمی بیشتر طول می‌کشد. برای مثال، از دست دادن این حواس به دلیل سرماخوردگی به‌طور معمول 3 تا 7 روز طول می‌کشد.
گزارشی از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) امریکا مدت زمان علائم را در 274 بزرگسال که دارای علائم خفیف کووید-19 بودند، ارزیابی کرد. متوسط مدت زمان از دست دادن حس بویایی یا چشایی 8 روز گزارش شده است.
این بررسی با مطالعه کوچکتری از اروپا پشتیبانی شد. در این مطالعه، از دست دادن بویایی و چشایی به‌شدت با یکدیگر ارتباط داشتند که به‌طور متوسط 9/8 روز طول می‌کشید. برای 98 درصد افراد، این علائم طی 28 روز برطرف می‌شود.
باید مراقب چه علائم دیگری باشید؟
علاوه بر از دست دادن بویایی یا چشایی، چندین علائم دیگر نیز وجود دارد که باید مراقب باشید. برخی از علائم شایع عبارت‌اند از:
- تب
- سرفه
- خستگی
- تنگی نفس
- لرز
- درد
- سردرد
- گلو درد
- آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
- علائم گوارشی مانند اسهال، حالت تهوع و استفراغ
اگر فکر می‌کنید ممکن است به کووید-19 مبتلا باشید، در خانه بمانید و سعی کنید خود را قرنطینه کنید.
در مورد علائم خود با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک همچنین می‌تواند به شما در مورد آزمایش و چگونگی مراقبت از خود در صورت مثبت بودن تست کووید-19 کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
بیشتر اوقات موارد خفیف کووید-19 در خانه قابل درمان است. با وجود این، در برخی موارد بیماری می‌تواند جدی‌تر شود. این احتمال در سالمندان و در افرادی که بیماری زمینه‌ای خاصی دارند، بیشتر است، مواردی مانند:
- دیابت
- چاقی
- بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)
- بیماری قلبی
در صورت مشاهده موارد زیر فوری به اورژانس پزشکی مراجعه کنید:
- مشکلات تنفسی
- درد یا فشار قفسهسینه که از بین نمی‌رود
- لب‌ها، صورت یا ناخن‌های که به رنگ آبی هستند
- گیجی
- مشکلاتی در بیدار ماندن یا مشکلاتی در بیدار شدن از خواب
چه عوامل دیگری می‌تواند باعث شود که حس چشایی یا بویایی خود را از دست دهید؟
علاوه بر کووید-19، عوامل بسیاری دیگری نیز وجود دارد که باعث از بین رفتن حس بویایی یا چشایی شما می‌شود. ازجمله:
- سیگار کشیدن
- دیگر عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی، مانند سرماخوردگی، آنفلونزا یا عفونت‌های سینوسی
- آلرژی‌ها
- پولیپ‌های بینی
- آسیب به سر
- بیماری‌های عصبی، از جمله بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس و بیماری آلزایمر
- داروها، مانند برخی از انواع داروهای فشار خون، آنتی‌بیوتیک‌ها یا آنتی‌هیستامین‌ها
- تغییرات هورمونی به دلیل بیماری‌هایی مانند کم کاری تیروئید یا سندرم کوشینگ (Cushing’s syndrome)
- جراحیهایی که روی دهان، بینی یا گلو تاثیر می‌گذارند، مانند جراحی سینوس یا برداشتن دندان عقل
- پرتودرمانی برای سرطان‌های سر یا گردن
- تومور در سر و گردن
- در معرض برخی از انواع مواد شیمیایی یا حلال‌ها
کلام پایانی
از بین رفتن حس بویایی و چشایی ممکن است با کووید-19 اتفاق بیفتد. این علائم اغلب با هم بروز می‌کنند، گرچه ممکن است به‌طور جداگانه نیز بروز کنند.
با کووید-19، از بین رفتن چشایی یا بویایی می‌تواند ناگهانی ظاهر شود و زود بروز کند، گاهی‌اوقات پیش از بروز علائم دیگر کووید-19. برخلاف دیگر عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، از بین رفتن بویایی یا چشایی همیشه با آبریزش بینی یا گرفتگی بینی همراه نیست.
بیشتر افرادی که به دلیل کووید-19 دچار از دست دادن بویایی یا چشایی می‌شوند، مشاهده می‌کنند که این علائم طی چند هفته برطرف می‌شوند.
کووید-19 در بیشتر مواقع خفیف است، اما ممکن است به یک بیماری جدی تبدیل شود. اگر علائمی مانند مشکل تنفس، درد قفسهسینه یا گیجی دارید به اورژانس مراجعه کنید.
