مشکلات زبان
مشکلات متعددی ممکن است زبان شما را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله:
- درد
- زخم
- تورم
- تغییر در چشایی
- تغییر رنگ
- تغییر در بافت
این مشکلات اغلب جدی نیستند. با وجود این، گاهی‌اوقات علائم شما ممکن است به دلیل بیماریی زمینه‌ای رخ دهد که نیاز به درمان پزشکی دارد.
با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توانید از بسیاری از مشکلات زبان پیشگیری کنید. اگر هم‌اکنون دچار مشکلات زبان هستید، برخی از درمان‌های خانگی ساده می‌توانند به تسکین علائم شما کمک کنند.
علائم مشکلات زبان
علائم احتمالی مربوط به زبان شما عبارتند از:
- از دست دادن جزئی یا کامل حس چشایی یا تغییر در توانایی شما در چشیدن طعم‌های ترش، شور ، تلخ یا شیرین
- مشکل در حرکت دادن زبان
- تورم زبان
- تغییر از رنگ طبیعی زبان یا لکه‌هایی که سفید، صورتی روشن، سیاه یا قهوه‌ای هستند
- درد در کل قسمت‌های زبان یا فقط در نقاط خاص
- احساس سوزش در کل قسمت‌های زبان یا فقط در نقاط خاص
- لکه‌های سفید یا قرمز، که اغلب دردناک هستند
- ظاهر کرکی یا مودار زبان
علل مشکلات زبان
علائم خاصی که تجربه می‌کنید به پزشک کمک می‌کند که علت مشکل زبان شما را تشخیص دهد.
علل احساس سوزش در زبان
در زنانی که یائسه هستند، ممکن است احساس سوزش در زبان ایجاد شود. همچنین ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد تحریک‌کننده مانند دود سیگار رخ دهد.
علل تغییر رنگ زبان
رنگ صورتی روشن روی زبان اغلب به دلیل کمبود آهن، اسید فولیک یا ویتامین B-12 است. واکنش آلرژیک به گلوتن نیز می‌تواند باعث این مشکل شود.
زبان سفید معمولاً نتیجه سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا بهداشت نامناسب دهان است. خطوط سفید یا برجستگی ممکن است التهابی به‌نام دهان لیکن پلان (lichen planus) باشد. مردم فکر می‌کنند این مشکل به دلیل پاسخ ایمنی غیرطبیعی است که ممکن است از بیماریی زمینه‌ای مانند هپاتیت C یا آلرژی رخ دهد.
علل تغییر در بافت زبان
اگر به نظر می‌رسد زبان شما کرکی یا مودار است، به احتمال زیاد علت آن مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک است. تشعشع به سر یا گردن نیز می‌تواند منجر به بروز این علامت شود. همچنین ممکن است در صورت مصرف بیش از حد ماده‌ای تحریک‌کننده مانند قهوه یا دهان‌شویه یا سیگار ایجاد شود.
علل درد زبان
درد زبان معمولاً به دلیل آسیب‌دیدگی یا عفونت رخ می‌دهد. اگر زبان خود را گاز بگیرید ممکن است زخم ایجاد کنید که ممکن است روزها ادامه داشته باشد و بسیار دردناک باشد. عفونت جزئی روی زبان غیرمعمول نیست و می‌تواند باعث درد و تحریک شود. پاپیلای (papillae) ملتهب یا جوانه‌های چشایی برجستگی‌های کوچک و دردناکی هستند که پس از آسیب ناشی از گاز گرفتن یا تحریک غذاهای داغ ظاهر می‌شوند.
آفت دهان یکی دیگر از علل شایع درد رو یا زیر زبان است. آن زخمی کوچک، سفید یا زرد است که می‌تواند بدون علت مشخصی ایجاد شود. آفت‌های دهان، برخلاف تبخال‌ها، به دلیل ویروس تبخال رخ نمی‌دهند. برخی از علل احتمالی آن صدمات دهانی، مواد ساینده موجود در خمیردندانها یا دهان‌شویه‌ها، آلرژی‌های غذایی یا کمبودهای غذایی است. در بسیاری از موارد، علت آفت دهان ناشناخته است و از آن به‌عنوان زخم آفت یاد می‌شود. این زخم‌ها معمولاً بدون هیچ درمانی از بین می‌روند.
دیگر علل کمتر شایع درد زبان عبارتند از سرطان، کم خونی، تبخال دهانی و دندان‌های مصنوعی یا بریس‌های ارتودنسی.
درد عصب نیز می‌تواند منبع درد زبان باشد. آن درد بسیار شدیدی است که در امتداد عصب آسیب‌دیده رخ می‌دهد. درد عصب بدون دلیل مشخصی رخ می‌دهد یا می‌تواند به دلیل موارد زیر رخ دهد:
- سالخوردگی
- مالتیپل اسکلروز
- دیابت
- تومورها
- عفونت‌ها
علل تورم زبان
تورم زبان ممکن است علامت بیماری یا دیگر موارد پزشکی مانند:
- سندرم داون
- سرطان زبان
- سندرم بک‌ویت-ویدمن (Beckwith-Wiedemann)
- پرکاری تیروئید
- سرطان خون
- گلودرد استرپتوکوکی
- کم خونی
وقتی زبان خیلی ناگهانی متورم می‌شود، دلیل احتمالی آن واکنش آلرژیک است. آن می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود. مشکلات تنفسی به علت تورم زبان، اورژانس پزشکی است. در صورت بروز این مشکل، باید فوری به پزشک مراجعه کنید.
چگونه مشکلات زبان تشخیص داده می‌شود؟
اگر مشکل زبان شما شدید، و بدون علت است یا برای چند روز ادامه دارد و علائم بهبود نمی‌یابند، باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
در موارد زیر باید به پزشک خود مراجعه کنید:
- زخم‌های بزرگتر از آنچه قبلا داشته‌اید
- زخم‌های عودکننده یا مکرر
- درد عودکننده یا مکرر
- مشکل مداومی که بیش از دو هفته طول می‌کشد
- درد زبان که با داروهای بدون نسخه (OTC) یا اقدامات خود مراقبتی بهبود نمی‌یابد
- مشکلات زبان با تب بالا
- مشکلات شدید در خوردن یا آشامیدن
در حین معاینه، پزشکان زبان شما را به‌طور کامل معاینه می‌کنند و چندین سوال در مورد زبان و علائم شما می‌پرسند. آن‌ها می‌خواهند بدانند:
- چه مدت این علائم را دارید
- آیا توانایی شما در چشیدن غذا تغییر کرده است
- چه نوع دردی دارید
- آیا حرکت دادن زبان دشوار است
- آیا مشکل دیگری در دهان خود دارید
اگر پزشک شما نتواند براساس معاینه و پاسخ سوالات شما علت را تشخیص دهد، ممکن است برای شما آزمایش‌هایی درخواست کند. به‌احتمال زیاد، پزشک شما می‌خواهد نمونه‌ای از خون را برای آزمایش یا رد اختلالات مختلفی که می‌توانند باعث مشکلات زبان شما شوند، به آزمایشگاه بفرستد. به‌محض تشخیص، پزشک برای مشکل خاص شما روش‌های درمانی را توصیه می‌کند.
مراقبت در منزل برای مشکلات زبان
با رعایت بهداشت دندان می‌توانید از برخی مشکلات زبان پیشگیری کنید. به‌طور مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و برای معاینه دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید.
درمان آفت‌های دهان یا زخم‌های ناشی از آسیب دهان
اگر آفت دهانی یا زخمی دارید که به دلیل آسیب دهان ایجاد شده است، باید موارد زیر را انجام دهید:
- از غذاهای داغ و ادویه‌دار پرهیز کنید.
- سعی کنید فقط نوشیدنی‌های سرد بنوشید و فقط غذاهای نرم بخورید تا زمانی که زخم بهبود یابد.
- شما همچنین می‌توانید درمان‌های بدون نسخه دندان و دهان را امتحان کنید.
- می‌توانید دهان خود را با آب نمک گرم یا مخلوط آب گرم و جوش شیرین بشویید.
- می‌توانید زخم را یخ بزنید.
اگر در دو یا سه هفته آینده علائم بهبود نیافت با پزشک خود تماس بگیرید.