لوزه‌ها دو غده لنفاوی هستند که در دو طرف پشت حلق شما قرار دارند و به‌عنوان مکانیسمی دفاعی عمل می‌کنند و به شما در پیشگیری از عفونت بدن کمک می‌کنند. التهاب لوزه (tonsillitis) به وضعیتی گفته می‌شود که لوزه‌ها آلوده می‌شوند.
التهاب لوزه در هرسنی ممکن است رخ دهد و بیماری شایعی در دوران کودکی است. این بیماری اغلب در کودکان سنین پیش‌دبستانی تا اواسط نوجوانی تشخیص داده می‌شود. علائم شامل گلودرد، تورم لوزه‌ها و تب است.
این بیماری مسری است و می‌تواند توسط انواع ویروس‌ها و باکتری‌های شایع ایجاد شود، مانند باکتری‌های استرپتوکوک، که باعث گلودرد می‌شود. التهاب لوزه ناشی از گلودرد استرپتوکوکی در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.
التهاب لوزه به‌راحتی قابل تشخیص هستند. علائم معمولاً طی 7 تا 10 روز از بین می‌روند. در این مقاله مواردی ذکر شده است که شما باید بدانید، از انواع التهاب‌های لوزه تا روش‌های درمانی.
علائم التهاب لوزه
3 نوع التهاب لوزه وجود دارد: حاد، مزمن و عودكننده.
علائم احتمالی التهاب لوزه شامل موارد زیر است:
- گلودرد
- مشکل در بلع یا درد هنگام بلع
- خشونت و خراشیدگی صدا
- بوی بد دهان
- تب
- لرز
- درد گوش
- دل‌درد
- سردرد
- سفتی گردن
- حساسیت فک و گردن ناشی از غدد لنفاوی متورم
- لوزه‌هایی که قرمز و متورم به نظر می‌رسند
- لوزه‌هایی که لکه‌های سفید یا زرد دارند
در خردسالان نیز ممكن است افزایش تحریک‌پذیری، اشتهای کم یا آبریزش دهان بیش از حد را مشاهده کنید.
التهاب لوزه حاد
التهاب لوزه در کودکان بسیار شایع است. در حقیقت، تقریباً کودکان حداقل یک‌بار دچار التهاب لوزه می‌شود.
اگر علائم حدود 10 روز یا کمتر طول بکشد، التهاب لوزه حاد محسوب می‌شود. اگر علائم بیشتر طول بکشد یا اگر در طول سال چندین بار برگردد، ممکن است التهاب لوزه مزمن یا عودکننده باشد.
التهاب لوزه حاد به احتمال زیاد با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است به درمان‌های دیگر، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز باشد.
التهاب لوزه مزمن
علائم التهاب لوزه مزمن طولانی‌تر از نوع حاد است. ممکن است موارد زیر را طولانی‌مدت تجربه کنید:
- گلو درد
- بوی بد دهان (هالیتوز)
- غدد لنفاوی حساس در گردن
آن همچنین ممکن است باعث ایجاد سنگ لوزه شود، وضعیتی که موادی مانند سلول‌های مرده، بزاق و غذا در شکاف‌های لوزه‌های شما جمع می‌شود. در نهایت، مواد باقیمانده می‌تواند به سنگ‌های کوچک تبدیل شود. این سنگ‌ها ممکن است خودبه‌خود نرم شوند یا ممکن است لازم باشد توسط پزشک خارج شوند.
اگر مبتلا به نوع مزمن باشید، ممکن است پزشک شما تانسیلکتومی (tonsillectomy) را برای برداشتن لوزه‌های شما طی عمل جراحی توصیه کند.
التهاب لوزه عودکننده
همانند نوع مزمن، درمان استاندارد برای التهاب لوزه عودکننده، تانسیلکتومی است. التهاب لوزه عودکننده اغلب به این صورت تعریف می‌شود:
- گلودرد یا التهاب لوزه حداقل 5 تا 7 بار در طول 1 سال
- ابتلا به بیماری حداقل 5 بار در 2 سال گذشته
- ابتلا به بیماری حداقل 3 بار در 3 سال گذشته
تحقیقات انجام شده در سال 2018 نشان می‌دهد که التهاب لوزه مزمن و عودکننده ممکن است به دلیل بیوفیلم‌های موجود در چین‌های لوزه‌ها باشد. بیوفیلم‌ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که مقاومت آنتی‌بیوتیکی آن‌ها افزایش یافته و باعث عفونت‌های مکرر می‌شوند.
ژنتیک نیز ممکن است از علل التهاب لوزه عودکننده باشد.
مطالعه‌ای در سال 2019، لوزه‌های کودکانی را که التهاب لوزه عودکننده داشتند بررسی کرد. این مطالعه نشان داد که ژنتیک ممکن است منجر به پاسخ ایمنی ضعیف به باکتری‌های استرپتوکوک گروه A شود که باعث ایجاد گلودرد و التهاب لوزه می‌گردد.
چه‌زمانی به پزشک مراجعه کنید
درصورت بروز علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالاتر از 103 درجه فارنهایت (39.5 درجه سانتی‌گراد)
- ضعف عضلانی
- سفتی گردن
- گلودرد که بعد از 2 روز برطرف نشود
در موارد نادر، التهاب لوزه ممکن است به حدی تورم حلق ایجاد کند که باعث مشکل تنفسی شود. اگر این اتفاق افتاد، سریع به پزشک مراجعه کنید.
درحالی‌که برخی از دوره‌های التهاب لوزه به‌خودی‌خود از بین می‌روند، برخی ممکن است به درمان‌های دیگر نیاز داشته باشند.
آیا التهاب لوزه مسری است؟
اگر به التهاب لوزه مبتلا باشید، ممکن است 24 تا 48 ساعت قبل از بروز علائم، ناقل باشید. تا زمانی که دیگر بیمار نباشید ممکن است بیماری را گسترش دهید.
اگر برای التهاب لوزه باکتریایی آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنید، بعد از 24 ساعت احتملا دیگر ناقل نیستید.
اگر فرد مبتلا به عفونت در نزدیکی شما سرفه یا عطسه کند و شما طی نفس کشیدن‌تان قطرات را وارد ریه‌های خود کنید، ممکن است به التهاب لوزه مبتلا شوید. اگر قسمت آلوده‌ای را مانند دستگیره در لمس کنید و سپس بینی یا دهان خود را لمس کنید نیز ممکن است به التهاب لوزه مبتلا شوید.
ارتباط داشتن با افراد زیاد، خطر قرار گرفتن در معرض التهاب لوزه را افزایش می‌دهد. به همین دلیل است که کودکان در سنین مدرسه اغلب به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر علائمی دارید، بهتر است در خانه بمانید تا از گسترش آن پیشگیری کنید.
به‌طور معمول 2 تا 4 روز طول می‌کشد تا پس از قرار گرفتن در معرض کسی که دچار التهاب لوزه بوده است، علائم بروز کند.
علل التهاب لوزه
لوزه‌ها اولین خط دفاعی شما در برابر بیماری هستند. آن‌ها گلبول‌های سفید تولید می‌کنند که به بدن شما کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند.
لوزه‌ها با باکتری‌ها و ویروس‌هایی که از طریق دهان و بینی وارد بدن می‌شوند مبارزه می‌کنند. بااینحال، لوزه‌ها نیز در برابر عفونت این مهاجمان آسیب‌پذیر هستند.
التهاب لوزه می‌تواند توسط ویروسی مانند سرماخوردگی یا عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی ایجاد شود.
التهاب لوزه ویروسی
ویروس‌ها شایع‌ترین علت التهاب لوزه هستند. ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند اغلب منشا التهاب لوزه‌اند، اما ویروس‌های دیگر نیز می‌توانند باعث ایجاد آن شوند. این ویروس‌ها شامل:
- رینوویروس‌ها
- ویروس اپشتین‌بار
- هپاتیت A
- اِچ‌آی‌وی (HIV)
با توجه به این‌که ویروس اپشتین‌بار می‌تواند باعث ایجاد مونونوکلئوز و التهاب لوزه شود، گاهی‌اوقات افراد مبتلا به مونونوکلئوز به‌عنوان عفونتی ثانویه دچار التهاب لوزه می‌شوند.
اگر به التهاب لوزه ویروسی مبتلا هستید، علائم شما ممکن است شامل سرفه یا گرفتگی بینی باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها روی ویروس‌ها موثر نیستند، اما شما می‌توانید با حفظ آب بدن، مصرف مسکن‌های بدون نسخه و استراحت، علائم معمولی را درمان کنید تا به بهبودی بدن خود کمک کنید.
التهاب لوزه باکتریایی
حدود 15 تا 30 درصد موارد التهاب لوزه ناشی از باکتری است. اغلب باکتری‌های استرپتوکوکی هستند که باعث ایجاد گلودرد می‌شوند، اما سایر باکتری‌ها نیز می‌توانند باعث التهاب لوزه شوند.
التهاب لوزه باکتریایی بیشتر در کودکان بین 5 تا 15 سال دیده می‌شود.
پزشک می‌تواند آنتی‌بیوتیک برای درمان التهاب لوزه باکتریایی تجویز کند، اگرچه ممکن است لازم نباشد. علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌ها، درمان در بیشتر موارد التهاب لوزه ویروسی و باکتریایی یکسان است.
تشخیص التهاب لوزه
تشخیص بر اساس معاینه حلق است. همچنین پزشک شما ممکن است با سواب از عقب حلق، کشت حلق انجام دهد. این کشت برای شناسایی علت عفونت حلق به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
همچنین ممکن است پزشک از خون شما برای شمارش کامل خون نمونه‌برداری کند. این آزمایش می‌تواند ویروسی یا باکتریایی بودن عفونت شما را نشان دهد که ممکن است گزینه‌های درمانی شما را تحت تأثیر قرار دهد.
درمان التهاب لوزه
التهاب لوزه خفیف لزوماً به درمان نیاز ندارد، به‌ویژه اگر ویروسی مانند سرماخوردگی باعث ایجاد آن شود.
درمان موارد شدیدتر التهاب لوزه ممکن است شامل آنتی‌بیوتیک یا تانسیلکتومی باشد.
اگر فردی به دلیل التهاب لوزه دچار کم‌آبی شود، ممکن است به مایعات داخل وریدی نیاز داشته باشد. داروهای مسکن برای تسکین گلودرد نیز می‌توانند در زمان بهبودی حلق کمک کنند.
تانسیکتومی
به جراحی برداشتن لوزه‌ها تانسیلکتومی گفته می‌شود. تانسیلکتومی به‌طور کلی فقط برای افرادی که التهاب لوزه مزمن یا عودکننده دارند یا در مواردی که عوارض التهاب لوزه یا علائم آن بهبود نمی‌یابند، توصیه می‌شود.
اگر در سال گذشته حداقل 5 تا 7 بار به التهاب لوزه یا گلودرد استرپتوکوکی مبتلا شده باشید، تانسیلکتومی می‌تواند کمک کند. این جراحی همچنین می‌تواند مشکلات تنفسی یا بلع را که می‌تواند ناشی از التهاب لوزه باشد برطرف کند.
بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2017 انجام شد، تانسیلکتومی ممکن است تعداد عفونت‌های حلق در کودکان را در سال اول پس از جراحی کاهش دهد. البته مطالعه‌ای در سال 2018 نشان داد که احتمال بیماری‌های تنفسی و عفونی طولانی‌مدت در بزرگسالانی که از کودکی لوزه‌های آن‌ها برداشته شده است، بیشتر است.
تانسیلکتومی ممکن است احتمال خطر کلی شما در ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی را کاهش دهد، اگرچه بعد از برداشتن لوزه‌ها هنوز ممکن است به گلودرد استرپتوکوکی و سایر عفونت‌های حلقی مبتلا شوید. همچنین ممکن است لوزه‌های شما پس از جراحی دوباره رشد کنند، اما این غیرمعمول است.
ممکن است بتوانید همان روز جراحی به خانه بروید، اما بهبودی کامل 1 تا 2 هفته طول می‌کشد.
آنتی‌بیوتیک‌های التهاب لوزه
اگر عفونت باکتریایی علت التهاب لوزه شماست، پزشک می‌تواند آنتی‌بیوتیک برای مقابله با عفونت تجویز کند.
آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است کمک کنند علائم شما کمی سریع‌تر برطرف شوند. بااینحال، آن‌ها خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی را افزایش می‌دهند و ممکن است عوارض جانبی دیگری مانند ناراحتی معده داشته باشند. آنتی‌بیوتیک‌ها برای افرادی که در معرض خطر عوارض ناشی از التهاب لوزه هستند بیشتر ضروری است.
اگر پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند، احتمالاً پنی‌سیلین برای التهاب لوزه ناشی از استرپتوکوک گروه A است. درصورت حساسیت به پنی‌سیلین، آنتی‌بیوتیک‌های دیگر نیز در دسترس هستند. مهم است که شما دوره کامل آنتی‌بیوتیک‌ها را کامل کنید. اگر تمام داروهای تجویزشده را مصرف نکنید، حتی اگر علائم شما کاملاً از بین بروند، ممکن است عفونت بدتر شود. ممکن است پزشک از شما بخواهد که برای اطمینان از موثر بودن دارو، دوباره مراجعه کنید.
درمان‌های خانگی التهاب لوزه
چندین روش درمانی وجود دارد که می‌توانید برای تسکین درد گلو ناشی از التهاب لوزه در خانه امتحان کنید:
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید
- استراحت کنید
- چندین بار در روز آب‌نمک گرم غرغره کنید
- از قرص‌های مکیدنی گلودرد استفاده کنید
- بستنی یخی یا سایر غذاهای منجمد بخورید
- برای مرطوب کردن هوای خانه خود از رطوبت‌ساز استفاده کنید
- از سیگار کشیدن و بودن در معرض دود آن بپرهیزید
- برای کاهش درد و التهاب از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید
برای کودکان خردسال به‌جای قرص‌های مکیدنی گلودرد از اسپری‌های گلودرد استفاده کنید و همیشه قبل از دادن دارو به کودکان با پزشک خود مشورت کنید.
التهاب لوزه در بزرگسالان
التهاب لوزه در كودكان شایع است زیرا آن‌ها هرروز در مدرسه و هنگام بازی در تماس نزدیك با دیگران هستند که این مسئله آن‌ها را در معرض انواع ویروس‌ها و باكتری‌ها قرار می‌دهد. بااینحال، بزرگسالان نیز ممکن است به التهاب لوزه مبتلا شوند.
تماس مکرر با افراد، خطر مواجهه با کسی را که به این عفونت مبتلا است افزایش می‌دهد. در نتیجه، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی یا انجام فعالیت‌های دیگر در کنار بسیاری از افراد ممکن است احتمال ابتلا به التهاب لوزه را افزایش دهد.
علائم التهاب لوزه و روش‌های درمانی برای بزرگسالان و کودکان مشابه است. اگر در بزرگسالی جراحی لوزه انجام دهید، احتمالاً بهبودی شما نسبت به کودکان بیشتر طول می‌کشد.
التهاب لوزه در مقابل گلودرد استرپتوکوکی
التهاب لوزه و گلودرد استرپتوکوکی ممکن است در بعضی موارد توسط باکتری مشابهی ایجاد شوند، اما این دو بیماری یکی نیستند.
تعدادی از باکتری‌ها یا ویروس‌های مختلف می‌توانند باعث التهاب لوزه شوند، ازجمله باکتری‌های استرپتوکوکوس گروه A. همین باکتری‌ها تنها عامل گلودرد استرپتوکوکی هستند.
هردو بیماری مسری هستند، بنابراین اگر فکر می‌کنید یکی از این دو بیماری را دارید باید سعی کنید از افراد دیگر دور شوید.
علاوه بر علائم التهاب لوزه، علائم زیر در افراد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی ممکن است ایجاد شوند:
- درد در سایر قسمت‌های بدن
- حالت تهوع
- استفراغ
- لکه‌های قرمز کوچک پشت دهان
- چرک سفید در اطراف لوزه‌ها
- راش
پزشک شما می‌تواند از آزمایش‌های مشابه برای تشخیص هر دو بیماری استفاده کند. درمان‌های التهاب لوزه باکتریایی و گلودرد استرپتوکوکی نیز مشابه است.
عوارض التهاب لوزه
افرادی که التهاب‌های مزمن را تجربه می‌کنند ممکن است دچار آپنه انسدادی در خواب شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که مجاری هوایی متورم شده و مانع از خواب خوب فرد می‌شود که درصورت عدم درمان می‌تواند منجر به سایر مشکلات پزشکی شود.
همچنین ممکن است عفونت بدتر شده و به مناطق دیگر بدن گسترش یابد. این وضعیت به‌عنوان سلولیت لوزه شناخته می‌شود.
عفونت همچنین می‌تواند باعث تجمع چرک پشت لوزه‌ها شود که به آن آبسه دور لوزه‌ای (peritonsillar) گفته می‌شود. این وضعیت ممکن است به تخلیه و جراحی نیاز داشته باشد.
اگر یک دوره کامل آنتی‌بیوتیک مصرف نکنید یا آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌ها را از بین نبرند، ممکن است عوارض ناشی از التهاب لوزه ایجاد شود. این عوارض شامل تب روماتیسمی و گلومرولونفریت (glomerulonephritis) پس از استرپتوکوک است.
پیشگیری از التهاب لوزه
برای کاهش خطر ابتلا به التهاب لوزه، از افرادی که دارای عفونت فعال هستند دوری کنید. اگر به التهاب لوزه مبتلا هستید، سعی کنید از دیگران دور شوید تا زمانی که دیگر ناقل نباشید.
اطمینان حاصل کنید که شما و فرزندتان عادات بهداشتی درست را رعایت می‌کنید. دستان خود را مرتب بشویید، به‌ویژه پس از تماس با شخصی که گلودرد دارد یا سرفه یا عطسه می‌کند.
چشم‌انداز التهاب لوزه
لوزه‌های متورم ممکن است باعث دشواری در تنفس شوند که می‌تواند منجر به اختلال در خواب شود. التهاب لوزه درصورت عدم درمان می‌تواند منجر به گسترش عفونت در ناحیه پشت لوزه‌ها یا بافت‌های اطراف شود.
علائم التهاب لوزه ناشی از عفونت باکتریایی معمولاً چند روز پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابد. تا زمانی که برای مدت 24 ساعت آنتی‌بیوتیک مصرف نکرده باشید، گلودرد استرپتوکوکی مسری است.