کم شنوایی (hearing loss) وضیعتی است که شما بهصورت جزئی یا کامل، قادر به شنیدن صداها در یک یا هردو گوش خود نیستید. کم شنوایی معمولا تدریجی اتفاق میافتد. موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی امریکا (NIDCD) گزارش میدهد که حدود 25 درصد از افراد بین سنین 65 تا 74 سال مبتلا به کم شنوایی هستند.
نامهای دیگر کم شنوایی عبارتاند از:
- افت شنوایی
- ناشنوایی
- کاهش شنوایی
- کم شنوایی انتقالی
سه قسمت اصلی گوش شامل گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی است. شنوایی هنگامی شروع میشود که امواج صوتی از گوش خارجی به پرده گوش- پوست نازکی بین گوش خارجی و میانی شما- منتقل میشود. وقتی امواج صوتی به پرده گوش میرسد، پرده گوش مرتعش میگردد.
به سه استخوان گوش میانی، استخوانچه گفته میشود. این استخوانچهها شامل چکشی، سندانی و رکابی است. پرده گوش و استخوانچهها با هم کار میکنند که ارتعاشاتی را که به سمت گوش داخلی در حرکت هستند، افزایش دهند.
وقتی امواج صوتی به گوش داخلی میرسد، در مایعات داخل حلزون حرکت میکند (منتشر میشود). حلزون (cochlea) ساختاری حلزونی شکل در گوش داخلی است. در حلزون سلولهای عصبی وجود دارد که هزاران موی مینیاتوری به آنها وصل شده است. این موها به تبدیل ارتعاشات موج صوت به سیگنالهای الکتریکی که به مغز فرستاده میشود کمک میکنند. مغز شما این سیگنالهای الکتریکی را بهصورت صوت تفسیر و درک میکند. ارتعاشات مختلف صدا در این موهای ریز واکنشهای متفاوتی ایجاد میکنند و صداهای مختلفی را به مغز شما ارسال میکنند.
چه عواملی باعث کم شنوایی میشود؟
انجمن گفتار، زبان و شنوایی امریکا (ASHA) گزارش میدهد که سه نوع کم شنوایی وجود دارد که هریک از آنها ناشی از عوامل متعددی است. سه نوع کم شنوایی شامل کم شنوایی انتقالی، حسیعصبی و آمیخته است.
کم شنوایی انتقالی
کم شنوایی انتقالی (Conductive) هنگامی اتفاق میافتد که صداها قادر به حرکت از گوش خارجی به پرده گوش و استخوانچههای گوش میانی نیستند. هنگامی که این نوع کاهش شنوایی رخ میدهد، ممکن است شنیدن صداهای آرام یا گرفته (muffled) مشکل باشد. کم شنوایی انتقالی همیشه دائمی نیست. درمانهای پزشکی میتواند آن را درمان کند. درمان ممکن است شامل آنتیبیوتیک یا مداخلات جراحی باشد.
کم شنوایی انتقالی میتواند نتیجه این موارد باشد:
- عفونت گوش
- آلرژی
- گوش شناگر
- تجمع جرم گوش و انسداد
جسم خارجی که در گوش گیر کرده است، تومورهای خوشخیم یا زخم مجرای گوش به دلیل عفونتهای مکرر همگی دلایل احتمالی کم شنوایی است.
کم شنوایی حسیعصبی
کم شنوایی حسیعصبی (sensorineural) درصورت آسیب دیدن ساختارهای گوش داخلی یا مسیرهای عصبی که به مغز میروند رخ میدهد. این نوع کم شنوایی معمولاً دائمی است. کم شنوایی حسیعصبی باعث میشود حتی صداهای واضح، طبیعی یا بلند، مبهم و یا نامشخص به نظر برسد. کم شنوایی حسیعصبی میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- نقایص هنگام تولد که ساختار گوش را تغییر میدهد
- افزایش سن
- کار در محیطهایی با صداهای بلند
- ضربه به سر یا جمجمه
- بیماری منییر، نوعی اختلال در گوش داخلی که میتواند در شنوایی و تعادل تأثیر بگذارد.
- تومور آکوستیک، توموری غیرسرطانی که روی عصبی رشد میکند که گوش را به مغز متصل میکند (عصب حلزونی دهلیزی)
عفونتها
عفونتهایی مانند موارد زیر میتوانند به اعصاب گوش آسیب رسانده و منجر به کم شنوایی حسیعصبی شوند:
- سرخک
- مننژیت
- اوریون
- مخملک
داروهای اتوتوکسیک
برخی از داروها (داروهای اتوتوکسیک) نیز ممکن است باعث کم شنوایی حسیعصبی شوند. طبق گفته ASHA، بیش از 200 داروی بدون نسخه و با نسخه وجود دارد که ممکن است باعث کم شنوایی شوند. اگر برای سرطان، بیماریهای قلبی یا عفونت جدی دارو مصرف میکنید، در مورد خطرات شنوایی مربوط به هریک با پزشک خود صحبت کنید.
کم شنوایی آمیخته
کم شنوایی آمیخته (Mixed) نیز ممکن است رخ دهد و هنگامی اتفاق میافتد که کم شنوایی انتقالی و حسیعصبی بهطور همزمان رخ دهد.
علائم کم شنوایی چیست؟
کم شنوایی معمولا تدریجی اتفاق میافتد. در ابتدا ممکن است متوجه هیچ تغییری در شنوایی خود نشوید، اما اگر هریک از علائم زیر را تجربه کردید، باید با پزشک یا شنواییشناس (ادیولوژیست) خود تماس بگیرید:
- کم شنوایی که در فعالیتهای روزانه شما اختلال ایجاد کند
- کم شنوایی که بدتر شود یا رفع نگردد
- کم شنوایی که در یک گوش بدتر باشد
- کم شنوایی ناگهانی
- زنگ زدن در گوش یا وزوز گوش
- کم شنوایی شدید
- داشتن درد گوش همراه با مشکلات شنوایی
- سردرد
- بیحسی
- ضعف
اگر همراه با هر یک از موارد زیر دچار سردرد، بیحسی یا ضعف هستید، باید به اورژانس مراجعه کنید:
- لرز
- تنفس سریع
- سفتی گردن
- استفراغ
- حساسیت به نور
- آشفتگی ذهنی
این علائم ممکن است در نتیجه بیماریهای تهدیدکننده زندگی رخ دهد که نیازمند مراقبتهای فوری پزشکی است، مانند مننژیت.
گزینههای درمانی برای کم شنوایی چیست؟
اگر به دلیل تجمع و متراکم شدن جرم گوش در مجرای گوش خود دچار افت شنوایی شدهاید، میتوانید جرم را در خانه خارج کنید. راهکارهای بدون نسخه، ازجمله نرمکنندههای جرم میتوانند جرم را از گوش خارج کنند. همچنین با سرنگ میتوانید آب گرم را از مجرای گوش با فشار وارد کنید که جرم خارج شود. قبل از تلاش برای خارج کردن جرم یا هرجسم گیرکرده در گوش خود، با پزشک مشورت کنید که از آسیب ناخواسته به گوش جلوگیری شود.
برای سایر دلایل کم شنوایی باید به پزشک مراجعه کنید. اگر کم شنوایی نتیجه عفونت باشد، ممکن است پزشک آنتیبیوتیک تجویز کند. اگر کم شنوایی شما به دلیل سایر مشکلات انتقالی گوش باشد، پزشک ممکن است شما را برای دریافت سمعک یا کاشت حلزون به شنواییشناس و متخصص دیگری ارجاع دهد.
عوارض ناشی از کم شنوایی چیست؟
نشان داده شده است که کم شنوایی تأثیر منفی در کیفیت زندگی افراد و وضعیت روحی آنها دارد. اگر به کم شنوایی مبتلا شوید، ممکن است در درک گفتار دیگران دچار مشکل شوید. این مسئله میتواند سطح اضطراب شما را افزایش داده یا باعث افسردگی شود. درمان کم شنوایی ممکن است زندگی شما را به میزان زیادی بهبود بخشد. این امر ممکن است باعث بهبود اعتماد به نفس و توانایی شما در برقراری ارتباط با دیگران شود.
چگونه میتوان از کم شنوایی پیشگیری کرد؟
همه موارد کم شنوایی قابل پیشگیری نیست، اما اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای محافظت از شنوایی خود انجام دهید:
- اگر در مناطقی با صداهای بلند کار میکنید از تجهیزات ایمنی استفاده کنید و هنگام شنا و رفتن به کنسرت از محافظ شنوایی استفاده کنید. موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی امریکا گزارش میدهد که 15 درصد از افراد در سنین 20 تا 69 سال به دلیل سروصدای زیاد دچار کم شنوایی میشوند.
- اگر در محیطهایی با صداهای بلند کار میکنید یا مرتب به کنسرت میروید، ارزیابیهای شنوایی منظم داشته باشید.
- از قرار گرفتن طولانی در معرض صداها و موسیقی بلند خودداری کنید.
- برای عفونت گوش برای درمان به پزشک مراجعه کنید. عفونتها درصورت عدم درمان، ممکن است باعث آسیب دائمی گوش شوند.
