به احساس گیجی بدون هیچ حرکتی سرگیجه (vertigo) می‌گویند. هنگام سرگیجه حواس شما به مغز پیام می‌دهد که بدن شما تعادل ندارد، حتی اگر این‌طور نباشد. سرگیجه علل مختلفی دارد و به‌طور معمول علامت یک بیماری زمینه‌ای است، و به‌خودی‌خود بیماری نیست.
برخی از انواع سرگیجه فقط یک‌بار اتفاق می‌افتد و برخی از انواع آن نیز تا زمان یافتن بیماری زمینه‌ای ادامه خواهند یافت. یکی از شایع‌ترین انواع سرگیجه، سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPV) است. سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم ناشی از رسوباتی است که در گوش داخلی شما – که حس تعادل شما را کنترل می‌کند – جمع می‌شود. نوریت دهلیزی، سکته مغزی، آسیب‌های سر یا گردن و بیماری منییر از دیگر مواردی هستند که می‌توانند باعث سرگیجه شوند. اگر در خانه سرگیجه را تجربه می‌کنید، چندین روش درمان خانگی وجود دارد که می‌توانید برای درمان آن استفاده کنید.
مانور اپلی (Epley)
مانور اپلی، مانور تغییر مکان “کانالیت” نیز نامیده می‌شود و اولین راهکار برای بسیاری از افرادی که دچار سرگیجه می‌شوند است. تحقیقات نشان می‌دهد که مانور اپلی برای افراد مبتلا به سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم بسیار موثر است. این مانور را می‌توانید در خانه با دنبال کردن روند ساده زیر انجام دهید:
1. با نشستن بر سطحی صاف همراه با بالشتی در پشت و نیز پاهای کشیده شروع کنید.
2. سر خود را 45 درجه به سمت راست بچرخانید.
3. درحالی‌که سرتان هنوز به سمت راست است، سریع دراز کشیده و سر خود را روی بالشت بگذارید. حداقل 30 ثانیه در این حالت بمانید.
4. بدون این‌که گردن خود را بلند کنید، سر خود را به آرامی 90 درجه کامل به سمت چپ بچرخانید.
5. تمام بدن خود را درگیر کنید؛ آن را به سمت چپ بچرخانید تا کاملاً روی سمت چپ خود باشید.
6. به‌آرامی به حالت اولیه خود برگردید. صورت‌تان به جلو باشد و صاف بنشینید.
همچنین ممکن است از کسی بخواهید که با هدایت کردن حرکات سر شما طبق مراحل ذکرشده در بالا، در انجام مانور اپلی به شما کمک کند. این مانور می‌تواند سه بار پشت سر هم تکرار شود و در هرحرکت ممکن است احساس گیجی کنید.
مانور سمونت (Semont-Toupet)
مانور سمونت مجموعه حرکات مشابهی است که می‌توانید برای درمان سرگیجه در خانه انجام دهید. این مانور کمتر شناخته شده است، اما برخی از مطالعات ادعا می‌کنند که به همان اندازه موثر است. این مانور شباهت زیادی به مانور اپلی دارد، اما به انعطاف‌پذیری گردن کمتری نیاز دارد.
1. با نشستن بر سطحی صاف همراه با بالشتی در پشت و نیز پاهای کشیده شروع کنید.
2. دراز بکشید، به سمت راست خود بچرخید و به سمت چپ خود نگاه کنید، به سمت بالا نگاه کنید.
3. سریع بنشینید و به سمت چپ خود بچرخید، سر خود را به سمت چپ خود نگه‌دارید. اکنون به پایین به سمت زمین نگاه خواهید کرد.
4. به‌آرامی به حالت اولیه خود برگردید. به جلو نگاه کنید و صاف بنشینید.
تمرین Brandt-Daroff
انجام این تمرین در خانه معمولاً برای افرادی که سرگیجه دارند توصیه می‌شود زیرا انجام آن بدون نظارت کردن، ساده است.
شما نباید تمرین Brandt-Daroff را انجام دهید مگر این‌که در مکانی امن باشید و برای مدتی پس از آن، رانندگی نکنید زیرا ممکن است این مانور باعث افزایش گیجی برای مدت کوتاهی شود.
1. با نشستن روی سطحی صاف و درحالی‌که پاهایتان آویزان است، مانند زمانی که از صندلی آویزان می‌شود، شروع کنید.
2. سر خود را تا جایی که می‌توانید به سمت چپ بچرخانید، سپس روی سمت راست خود دراز بکشید. پاها نباید حرکت کنند. حداقل 30 ثانیه در این حالت بمانید.
3. بنشینید و سر خود را به وضعیت مرکزی برگردانید.
4. تمرین را در سمت مخالف تکرار کنید و سر خود را تا جایی که می‌توانید به سمت راست بچرخانید و سپس روی سمت چپ بدن خود دراز بکشید.
می‌توانید این تمرین را در مجموعه‌ای از 5 تکرار انجام دهید و آن را 3 بار در روز، دو بار در هفته تکرار کنید.
جینگو بیلوبا
جینگو بیلوبا (Gingko biloba) برای تأثیرات آن بر سرگیجه مورد مطالعه قرار گرفته است و به نظر می‌رسد به اندازه داروهای تجویزشده برای درمان سرگیجه موثر باشد. عصاره جینگو بیلوبا را می‌توان به‌صورت مایع یا کپسول خریداری کرد. مصرف روزانه 240 میلی‌گرم جینگو بیلوبا علائم سرگیجه شما را کاهش می‌دهد و احساس تعادل بیشتری ایجاد می‌کند.
مدیریت استرس
برخی از بیماری‌هایی که باعث سرگیجه می‌شوند، ازجمله بیماری منییر، می‌توانند در اثر استرس ایجاد شوند. توسعه استراتژی‌های مقابله‌ای برای کنترل شرایط استرس‌زا می‌تواند دوره‌های سرگیجه شما را کاهش دهد. تمرین مدیتیشن و تکنیک‌های تنفس عمیق، جای خوبی برای شروع است. استرس طولانی‌مدت چیزی نیست که شما به راحتی از آن بگذرید و اغلب دلایل استرس مواردی نیستند که بتوانید از زندگی خود جدا کنید. صرف آگاهی داشتن از چیزی که باعث استرس شما می‌شود ممکن است علائم سرگیجه شما را کاهش دهد.
یوگا و تای چی
یوگا و تای چی انعطاف‌پذیری و تعادل را افزایش و استرس را کاهش می‌دهند. تمرینات فیزیکی که به‌صورت سرپایی انجام می‌شود، مغز شما را برای جبران علت سرگیجه تعلیم می‌دهد و ورزش‌هایی که در خانه انجام می‌دهید می‌توانند این تأثیر را تقلید کنند. هنگامی که احساس گیجی دارید، حالت‌های ساده یوگا مانند Child’s Pose و Corpse Pose را امتحان کنید. درمورد هرچیزی که شامل خم شدن ناگهانی به جلو باشد احتیاط کنید زیرا این کار می‌تواند باعث شود علائم شما به‌طور موقت تشدید شوند.
خواب کافی
احساس سرگیجه می‌تواند در اثر کمبود خواب ایجاد شود. اگر برای اولین بار سرگیجه را تجربه می‌کنید، سرگیجه‌تان ممکن است نتیجه استرس یا کمبود خواب باشد. اگر بتوانید کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید و کمی چرت بزنید، می‌توانید احساس سرگیجه خود را برطرف کنید.
آبرسانی
گاهی سرگیجه در اثر کم‌آبی ساده ایجاد می‌شود. کاهش مصرف سدیم ممکن است کمک کند، اما بهترین راه برای هیدراته ماندن، نوشیدن آب کافی است. میزان مصرف آب خود را کنترل کنید و سعی کنید شرایط گرم و مرطوب و نیز تعریق را که ممکن است باعث دفع مایعات بیشتر شود، در نظر داشته باشید. در زمان‌هایی که احتمال کمبود آب بدن وجود دارد، آب بیشتری بنوشید. ممکن است متوجه شوید که تنها آگاهی داشتن از میزان آبی که می‌نوشید به کاهش دوره‌های سرگیجه کمک می‌کند.
ویتامین D
اگر مشکوک هستید که سرگیجه شما به چیزی مرتبط است که در رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنید، ممکن است حق با شما باشد. مطالعه‌ای نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D می‌تواند علائم را در افرادی که سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم، شایع‌ترین علت سرگیجه، دارند بدتر کند. یک لیوان آب پرتقال یا شیر غنی‌شده، کنسرو تن ماهی و حتی زرده تخم‌مرغ، سطح ویتامین D بدن شما را افزایش می‌دهند. از پزشک خود بخواهید سطح ویتامین D شما را بررسی کند تا بداند آیا در رژیم غذایی خود به مقدار بیشتری ویتامین D نیاز دارید و یا به مکمل نیاز دارید یا نه.
پرهیز از الکل
طبق اعلام انجمن اختلالات دهلیزی، فراتر از گیجی که هنگام نوشیدن الکل احساس می‌کنید، الکل در واقع می‌تواند ترکیب مایعات را در گوش داخلی شما تغییر دهد. همچنین الکل باعث کم‌آبی بدن شما می‌شود. این موارد می‌توانند تعادل شما را تحت تأثیر قرار دهند، حتی اگر هوشیار باشید. کاهش مصرف الکل یا حتی قطع کامل آن ممکن است به رفع علائم سرگیجه کمک کند.
چشم‌انداز
اگر سرگیجه مدام ادامه پیدا کند، علامت یک بیماری زمینه‌ای است. درمان سرگیجه در خانه ممکن است به‌عنوان راه‌حلی کوتاه‌مدت عمل کند، اما اگر همچنان سرگیجه مکرر را تجربه می‌کنید، مهم است که علت آن را کشف کنید. پزشک عمومی ممکن است بتواند مشکل شما را تشخیص دهد یا ممکن است شما را برای ارزیابی بیشتر به متخصص گوش و حلق و بینی یا متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.
