میگرن دهلیزی یا میگرن وستیبولار (vestibular migraine) به حملهای از سرگیجه در شخصی که سابقه میگرن دارد، اشاره دارد. افرادی که دچار سرگیجه هستند احساس میکنند که آنها یا اشیا اطرافشان در حال حرکت هستند، درحالیکه در واقع اینگونه نیست. “دهلیز” به سیستمی در گوش داخلی شما اشاره دارد که تعادل بدن شما را کنترل میکند.
میگرن اغلب با سردردهای شدید همراه است، اما میگرن دهلیزی متفاوت است زیرا در این حملات به هیچوجه سردرد وجود ندارد. بسیاری از افرادی که به میگرن کلاسیک یا قاعدهای (با اورا) مبتلا میشوند، میگرن دهلیزی را نیز تجربه میکنند، البته نه همه افراد.
میگرن دهلیزی ممکن است فقط چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد، اما گاهی تا چند روز ادامه دارد. بهندرت بیشتر از 72 ساعت طول میکشد. در بیشتر موارد، علائم چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد. علاوه بر سرگیجه، ممکن است عدم تعادل، گیجی و سبکیسر نیز احساس کنید. حرکت دادن سر ممکن است باعث بدتر شدن این علائم شود.
میگرن دهلیزی در حدود 1 درصد از جمعیت رخ میدهد و شایعترین علت حملات سرگیجه خودبهخودی است. کودکان همچنین ممکن است دورههای مشابه میگرن دهلیزی را تجربه کنند. در کودکان بهعنوان “سرگیجه حملهای خوشخیم کودکی” شناخته میشود. این کودکان نسبت به بقیه، احتمال بیشتری در ابتلا به میگرن در سنین بالاتر دارند.
علائم میگرن دهلیزی
علامت اصلی میگرن دهلیزی، حمله سرگیجه است. معمولاً خودبهخود اتفاق میافتد. همچنین ممکن است علائمی ازجمله موارد زیر داشته باشید:
- احساس عدم تعادل
- بیماری حرکتی ناشی از حرکت دادن سر
- سرگیجه از دیدن اجسام درحال حرکت مانند اتومبیل یا افرادی که راه میروند
- سبکیسر
- احساس بودن در قایق
- حالت تهوع و استفراغ در نتیجه سایر علائم
علل و عوامل محرک میگرن دهلیزی
پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث میگرن دهلیزی می شود، اما برخی بر این باورند که انتشار غیرطبیعی مواد شیمیایی در مغز نقش مهمی دارد.
برخی از همان عواملی که باعث ایجاد انواع دیگر میگرن می شوند میتوانند باعث میگرن دهلیزی شوند، ازجمله:
- استرس
- کمبود خواب
- کمبود آب بدن
- تغییرات آب و هوایی یا تغییر فشار هوای بارومتریک
- قاعدگی
برخی از غذاها و نوشیدنیها نیز میتوانند باعث شروع میگرن دهلیزی شوند:
- شکلات
- شراب قرمز
- پنیرهای مانده
- مونوسدیم گلوتامات (MSG)
- گوشتهای فرآوریشده
- قهوه
- نوشابههای گازدار با کافئین
زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به میگرن دهلیزی قرار دارند. پزشکان گمان میکنند که میگرن دهلیزی در خانوادهها اتفاق میافتد، اما مطالعات هنوز این ارتباط را ثابت نکرده است.
میگرن دهلیزی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص میگرن دهلیزی ممکن است مشکل باشد زیرا آزمایش واضحی برای آن وجود ندارد. در عوض پزشک درمورد علائم و شرح حال شما صحبت خواهد کرد و عواملی را که توسط دستورالعملها در طبقهبندی بینالمللی اختلالات سردرد تعیین شده است، در نظر میگیرد:
1. آیا حداقل پنج دوره سرگیجه متوسط یا شدید به مدت 5 دقیقه تا 72 ساعت داشتهاید؟
2. آیا قبلاً میگرن با یا بدون اورا (aura) دارید؟
3. حداقل 50 درصد از دورههای سرگیجه نیز حداقل یکی از موارد زیر را شامل میشود:
آ. حساسیت توام با درد به نور، معروف به فوتوفوبیا، یا صدا، معروف به فونوفوبیا
ب. اورای بینایی
ج. سردرد شامل حداقل دو مورد از این ویژگیها:
- مرکز آن در یک طرف سر شما قرار دارد.
- احساس میکنید ضرباندار است.
- شدت آن متوسط یا شدید است.
- با فعالیت بدنی معمول سردرد بدتر میشود.
4. آیا بیماری دیگری وجود دارد که علائم شما را بهتر توضیح دهد؟
برای اینکه شما بتوانید بهترین درمان را داشته باشید، پزشک میخواهد بیماریهای دیگری را که میتوانند باعث ایجاد علائم شوند، رد کند:
- تحریک عصب یا نشت مایع در گوش داخلی شما
- حملات ایسکمیک گذرا (TIAs) که به آنها سکته مغزی کوچک نیز میگویند
- بیماری منییر (اختلال گوش داخلی)
- سرگیجه وضعیتی خوشخیم (BPV) که باعث دورههای کوتاه سرگیجه خفیف یا شدید میشود
درمان، پیشگیری و مدیریت
همان داروهایی که برای سرگیجه استفاده میشوند میتوانند میگرن دهلیزی را تسکین دهند. این داروها به درمان گیجی، بیماری حرکت، حالت تهوع و استفراغ و سایر علائم کمک میکنند.
اگر مرتب دورههایی را تجربه میکنید، پزشک ممکن است همان داروهایی را که برای پیشگیری از انواع دیگر میگرن تجویز میکند، تجویز کند. این داروها عبارتند از:
- مسدودکنندههای بتا
- تریپتانها مانند سوماتریپتان (Imitrex)
- داروهای ضدتشنج مانند لاموتریژین (Lamictal)
- مسدودکنندههای کانال کلسیم
- آنتاگونیستهای CGRP، مانند ارنوماب (Aimovig)
با پرهیز از غذاها و نوشیدنیهایی که باعث تحریک میگرن میشود میتوانید شانس ابتلای خود به آن را کاهش دهید. به آنچه خوردهاید توجه کنید. ممکن است الگویی را مشاهده کنید. نگهداری دفترچه یادداشت غذایی میتواند به شما کمک کند تا چیزی را که بدن شما را ناراحت میکند و منجر به یک دوره میگرن دهلیزی میشود را شناسایی کنید.
تغییرات سبک زندگی نیز میتواند کمک کند:
- اطمینان حاصل کنید که خواب و استراحت کافی دارید.
- بهطور منظم ورزش کنید.
- مقدار زیادی آب بنوشید.
- فعالیتهای کاهش استرس مانند مدیتیشن و باغبانی را انجام دهید.
- اگر قاعدگی علت بروز میگرن شما باشد، مصرف داروی ادرارآور و خودداری از خوردن غذاهای شور ممکن است کمک کند.
چشمانداز
هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد. مطالعهای در آلمان از سال 2012، افراد مبتلا به میگرن دهلیزی را طی مدت تقریباً 10 سال بررسی کرد. محققان دریافتند که با گذشت زمان، فراوانی سرگیجه در 56 درصد موارد کاهش یافت، در 29 درصد افزایش یافت و در 16 درصد تقریباً ثابت بود.
افرادی که به میگرن دهلیزی مبتلا میشوند نیز بیشتر دچار بیماری حرکت میشوند و بیشتر در معرض سکتههای ایسکمیک قرار دارند. درمورد درمان این بیماریها و پیشگیری از آنها و همچنین هر نگرانی دیگری که دارید با پزشک خود صحبت کنید.
