آیا شما (یا یکی از عزیزان‌تان) صدای زنگی در گوش خود می‌شنوید که شخص دیگری نمی‌تواند آن را بشنود؟ اگر چنین است، شما به وزوز گوش مبتلا هستید.
تصور می‌شود وزوز گوش 50 میلیون امریکایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آن معمولا پس از 50 سالگی اتفاق می‌افتد، اما کودکان و نوجوانان نیز می‌توانند آن را تجربه کنند. علل شایع وزوز قرار گرفتن در معرض سروصداهای بیش از حد بلند، آسیب‌های سر و گردن و عفونت گوش است. آن ممکن است گاهی‌اوقات نشان‌دهنده بیماری پزشکی جدی باشد.
هیچ درمان قطعی برای وزوز گوش وجود ندارد، اما روش‌هایی برای کنترل آن وجود دارد. بیشتر افراد مبتلا به وزوز گوش مزمن با گذشت زمان به صدای وزوز عادت می‌کنند، اما از هر 5 نفر 1 نفر آن را ناراحت‌کننده یا آزاردهنده می‌داند. برای برخی از افراد، ممکن است منجر به بی‌خوابی، مشکل در تمرکز، عملکرد ضعیف در محل کار یا مدرسه، تحریک‌پذیری، اضطراب و افسردگی شود.
وزوز گوش
وزوز گوش یا تینیتوس (Tinnitus) واژه پزشکی است که برای صدای وِزوِز یا زنگ گوش استفاده می‌شود. بیشتر افراد وزوز گوش را «زنگ زدن در گوش» نیز می‌نامند. با وجود این، ممکن است چیزی بیش از زنگ زدن را بشنوید. اگر وزوز گوش دارید، ممکن است صداهای زیر را هم بشنوید:
- غرش
- وِزوِز
- سوت
- فش‌فش
- خش‌خش
- صدای هیس‌مانند
صداهایی را در گوش خود می‌شنوید، اما هیچ منبع صوتی خارجی وجود ندارد، یعنی چیزی نزدیک به سر شما وجود ندارد که صداهایی را که می‌شنوید ایجاد کند. به همین دلیل گاهی وزوز، صداهای خیالی شناخته می‌شود.
وزوز گوش ممکن است ناامیدکننده و کلافه‌کننده باشد. گاهی‌اوقات صداهایی که می‌شنوید می‌توانند در شنیدن صداهای واقعی اطراف شما تداخل ایجاد کنند. همچنین آن می‌تواند همراه با افسردگی، اضطراب و استرس رخ دهد.
ممکن است وزوز گوش را در یک گوش یا هر دو گوش تجربه کنید. افراد در هرسنی ممکن است مبتلا به وزوز گوش شوند، اما این بیماری در سالمندان بیشتر دیده می‌شود.
میلیون‌ها امریکایی مبتلا به وزوز گوش هستند که اغلب آزاردهنده است و آن را به یکی از شایع‌ترین مشکلات پزشکی در امریکا تبدیل کرده است.
مرکز کنترل بیماری‌های ایالات متحده تخمین می‌زند که تقریبا 15% از مردم – بیش از 50 میلیون امریکایی – به نوعی از وزوز گوش مبتلا هستند. تقریبا 20 میلیون نفر با وزوز گوش مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند و 2 میلیون نفر مبتلا به موارد شدید و ناتوان‌کننده هستند.
به‌طور کلی ، وزوز گوش دو نوع دارد:
وزوز گوش ذهنی (Subjective): صداهایی در سر یا گوش که فقط برای بیمار قابل درک است. وزوز ذهنی معمولا در واکنش‌های شنیداری و عصبی به کم شنوایی مشاهده می‌شود، اما همچنین می‌تواند به دلیل مجموعه‌ای از عوامل دیگر ایجاد شود. بیش از 99٪ موارد وزوز گوش گزارش‌شده از نوع ذهنی است.
وزوز گوش عینی (Objective): صداهایی در سر یا گوش که برای دیگران و همچنین بیمار قابل شنیدن است. این صداها معمولا به علت عملکردهای داخلی در سیستم گردش خون (جریان خون) و سیستم سوماتیک (حرکت عضلانی-اسکلتی) بدن تولید می‌شوند. وزوز گوش عینی بسیار نادر است و در کمتر از 1% موارد وزوز گوش گزارش شده است.
علائم
وزوز گوش معمولا «زنگ زدن در گوش» نامیده می‌شود، اما وزوز گوش در واقع می‌تواند در انواع مختلفی از صداهای قابل درک ظاهر شود.
تقریبا در همه موارد، وزوز گوش سروصدایی ذهنی است، به این معنا که فقط شخصی که وزوز گوش دارد می‌تواند آن را بشنود. توصیف بیماران از صدای وزوز گوش متفاوت است؛ زنگ زدن، سوت، فش‌فش، جیرجیر، غرش، ضربان، امواج اقیانوس، وزوز و حتی موسیقی.
به طور کلی، سه روش برای توصیف درک شخصی بیمار از صدای وزوز گوش وجود دارد:
وزوز گوش تونال (Tonal): درک صدای تقریبا مداوم با فرکانس‌های کاملا مشخص. بلندی صدای وزوز گوش اغلب در نوسان است. وزوز گوش تونال به‌طور کلی با وزوز گوش ذهنی مرتبط است.
وزوز گوش ضربانی (Pulsatile): درک صداهای ضربان‌دار، اغلب با ضربان قلب بیمار. وزوز گوش ضربانی اغلب با وزوز گوش عینی و سوماتیک (somatic) همراه است. برخلاف وزوز گوش، وزوز گوش ضربانی به‌طور معمول مشکلی عروقی را نشان می‌دهد که ممکن است خوش‌خیم باشد و اغلب قابل درمان است.
وزوز گوش موزیکال (Musical): درک موسیقی یا آواز، گاهی‌اوقات با آهنگی ثابت تکرار می‌شود. همچنین به عنوان سندرم گوش موزیکال (Musical Ear Syndrome) شناخته می‌شود، وزوز گوش موزیکال بسیار نادر است. برخی شواهد علمی وجود دارد که درک بیمار از وزوز گوش تحت تاثیر علت وزوز گوش قرار می‌گیرد. با این حال، دانش فعلی ارتباط قطعی را شناسایی نکرده است.
چه عواملی باعث وزوز گوش می‌شود؟
آسیب به گوش میانی یا داخلی دلیل شایع وزوز گوش است.
گوش میانی شما امواج صوتی را دریافت می‌کند و انتقال آن‌ها باعث می‌شود که گوش داخلی شما ایمپالس‌های الکتریکی را به مغز شما منتقل کند.
تنها پس از این‌که مغز شما این سیگنال‌ها را دریافت کرد و آن‌ها را به صدا تبدیل کرد، می‌توانید آن‌ها را بشنوید. گاهی‌اوقات گوش داخلی شما آسیب می‌بیند و نحوه پردازش صدا در مغز شما را تغییر می‌دهد.
آسیب به پرده گوش یا استخوان‌های ریز گوش میانی نیز می‌تواند در هدایت صحیح صوت اختلال ایجاد کند. تومورهای گوش یا عصب شنوایی نیز ممکن است باعث زنگ زدن در گوش شوند.
قرار گرفتن در معرض صداهای بسیار بلند به‌طور منظم می‌تواند در برخی افراد وزوز گوش ایجاد کند.
کسانی که از دریل چکشی، اره برقی یا سایر تجهیزات صنعتی استفاده می‌کنند بیشتر مبتلا به وزوز گوش می‌شوند. گوش دادن به موسیقی با صدای بلند از طریق هدفون یا در کنسرت نیز ممکن است علائم موقت وزوز گوش را ایجاد کند.
استفاده از دارو همچنین می‌تواند در بعضی افراد باعث وزوز گوش و آسیب شنوایی شود که اتوتوکسیسیتی (ototoxicity) نامیده می‌شود. داروهایی که ممکن است باعث وزوز گوش شوند عبارتند از:
- دوزهای بسیار بالای آسپرین مانند بیش از 12 دوز روزانه برای یک دوره طولانی
- داروهای ادرارآور (loop diuretic) مانند بومتانید
- داروهای ضدمالاریا مانند کلروکین
- آنتی‌بیوتیک‌های خاصی مانند اریترومایسین و جنتامایسین
- برخی از داروهای ضدسرطان مانند وین‌کریستین
سایر بیماری‌های پزشکی که می‌تواند در گوش شما صدای زنگ ایجاد کند عبارتند از:
- کم شنوایی مربوط به سن (پیرگوشی)
- اسپاسم عضلات در گوش میانی شما
- بیماری منییر که بیماری گوش داخلی است و بر شنوایی و تعادل تأثیر می‌گذارد
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- صدمات سر و گردن
- اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی که همچنین باعث درد مزمن در فک و سر شما می‌شود
- جرم بیش از حد گوش که باعث تغییر نحوه شنیدن شما می‌شود
چگونه وزوز گوش تشخیص داده می‌شود؟
پزشک گوش و حلق و بینی گوش‌های شما را معاینه کرده و تست شنوایی‌سنجی برای تشخیص وزوز گوش درخواست می‌دهد. شنوایی‌شناس صداها را از طریق هدفون‌ها به یک گوش می‌فرستد. با شنیدن هرصدا و فشار دادن دکمه پاسخ یا حرکتی مشابه به‌طور واضح و قابل مشاهده پاسخ خواهید داد.
پزشک شما ممکن است بتواند علت وزوز گوش شما را با مقایسه آنچه می‌توانید بشنوید با آنچه افراد در سن و جنسیت شما می‌توانند بشنوند تشخیص دهد.
پزشک شما همچنین ممکن است از آزمایشات تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن یا اِم‌آرآی استفاده کند تا ببیند آیا ناهنجاری دارید و یا به گوش‌های شما صدمه‌ای وارد شده است یا نه. اشعه ایکس با فیلم ساده و معمولی همیشه تومورها، اختلالات رگ‌های خونی یا سایر ناهنجاری‌هایی را که می‌تواند بر شنوایی شما تأثیر بگذارد نشان نمی‌دهد.
گزینه‌های درمانی وزوز گوش چیست؟
پزشک شما هرگونه بیماری زمینه‌ای پزشکی را که باعث وزوز گوش شما می‌شود، درمان می‌کند.
پزشک شما هرگونه ناهنجاری عروق خونی را برطرف کرده و هرگونه جرم گوش اضافی را خارج می‌کند. اگر داروها در وزوز گوش شما نقش داشته باشند، پزشک ممکن است نسخه‌های شما را تغییر دهد.
دارودرمانی
دارودرمانی نیز می‌تواند صداهایی را که در گوش می‌شنوید کاهش دهد. داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه-ای و داروهای ضداضطراب، از جمله زاناکس، آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین، در برخی موارد می‌توانند صدای گوش را کاهش دهند. بااین‌حال همه به دارودرمانی پاسخ نمی‌دهند و عوارض جانبی آن می‌تواند آزاردهنده باشد.
عوارض جانبی داروهایی که برای درمان وزوز گوش استفاده می‌شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع
- خستگی
- یبوست
- تاری دید
در موارد نادر این داروها همچنین می‌توانند مشکلات قلبی ایجاد کنند.
درمان در منزل
دستگاه‌های سرکوب نویز می‌توانند با ایجاد صداهای آرامش‌بخش جهت پوشاندن صداهای گوش شما به کاهش زنگ زدن، وزوز کردن یا صدای غرش‌مانند کمک کنند. همچنین ممکن است دستگاه پوشش مشابه سمعک را امتحان کنید که به گوش شما وارد می‌شود و داخل گوش قرار می‌گیرد.
تغییر سبک زندگی
می‌توانید با کاهش استرس نیز گام‌هایی برای مدیریت وزوز گوش خود بردارید. استرس باعث وزوز گوش نمی‌شود، اما می‌تواند آن را بدتر کند.
برای کاهش استرس در زندگی خود به یک سرگرمی بپردازید یا با یک دوست معتمد یا یکی از اعضای خانواده صحبت کنید. همچنین برای کاهش شدت وزوز گوش باید از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند خودداری کنید.
سمعک
سمعک می‌تواند برای برخی از افراد مبتلا به وزوز گوش مفید باشد. تقویت صدا می‌تواند به کسانی که به دلیل وزوز گوش خود در شنیدن نویزهای طبیعی مشکل دارند کمک کند.
کاشت حلزون گوش
کاشت حلزون برای بازیابی شنوایی ازدست‌رفته نیز ممکن است موثر باشد.
کاشت حلزون به دستگاهی گفته می‌شود که به مغز شما امکان می‌دهد قسمت آسیب‌دیده گوش شما را دور بزند تا به شما کمک کند به‌طور موثرتری بشنوید. میکروفونی که دقیقاً بالای گوش شما کاشت شده است با یک مجموعه الکترودی که وارد گوش داخلی شما می‌شود، کار می‌کند.
کاشت حلزون، سیگنال‌های موردنیاز برای پردازش صدا را به عصب شنوایی شما می‌فرستد. در کاشت حلزون از تحریک الکتریکی استفاده می‌شود تا به مغز شما کمک کند تا صداها را به‌درستی تفسیر کند.
چگونه می‌توانم از وزوز گوش پیشگیری کنم؟
از گوش خود در برابر صداهای بلند محافظت کنید تا از وزوز گوش جلوگیری شود. سطح بلندی صدای تلویزیون، رادیو و پخش‌کننده موسیقی شخصی خود را کاملاً زیر نظر داشته باشید. از محافظ‌های گوش در حضور صداهای بلندتر از 85 دسی‌بل استفاده کنید، این سطح مربوط به میانگین نویز ترافیک سنگین است.
اگر با صدای بلند موسیقی یا ساخت‌وساز احاطه شده‌اید و محافظ گوش مناسب، مانند قالب ضدصوت در دسترس نیست، گوش‌های خود را بپوشانید.
همچنین باید از مصرف داروهایی که ممکن است باعث عود کردن علائم وزوز گوش شود، خودداری کنید و تست شنوایی‌سنجی منظم را با شنوایی‌شناس خود برنامه‌ریزی کنید تا بلافاصله هرگونه مشکل در ساختار گوش داخلی و میانی را تشخیص دهید.
