کاشت ساقه مغز شنوایی چیست؟

کاشت‌های ساقه مغز شنوایی (Auditory brainstem implants) را می‌توان برای کودکان ناشنوایی در نظر گرفت که از سمعک بهره کمی می‌برند و یا هیچ بهره‌ای نمی‌برند و کاندیداهای مناسبی برای کاشت حلزون نیستند.

کاشت‌ ساقه مغز شنوایی هنوز تکنولوژی بسیار جدیدی دارد. آن‌ مشابه کاشت حلزون کار می‌کند و با دور زدن گوش و عصب شنوایی، ساقه مغز را به‌صورت مستقیم تحریک می‌کند و احساس شنیدن را ایجاد می‌کند.

کاشت‌ ساقه مغز شنوایی بیشتر توسط بزرگسالانی استفاده می‌شود که عصب شنوایی‌شان آسیب دیده است و بنابراین از سمعک یا کاشت حلزون بهره‌ای نمی‌برند، اما تعداد کمی از کودکان مبتلا به ناشنوایی مادرزادی (مبتلا به کم شنوایی در بدو تولد) نیز از کاشت ساقه مغز استفاده می‌کنند.

چرا ممکن است کاشت ساقه مغز شنوایی کمک کند؟

گوش داخلی یا حلزون گوش، ما را قادر به شنیدن می‌کند. با عبور صدا از گوش خارجی و میانی، سلول‌های موئی کوچک در حلزون مرتعش می‌شوند و امواج صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند. این سیگنال‌های الکتریکی در امتداد عصب شنوایی (که به‌عنوان عصب شنیداری نیز شناخته می‌شود) به مغز می‌روند.

بیشتر ناشنوایی‌های حسی‌عصبی ناشی از آسیب دیدن یا از بین رفتن این سلول‌های موئی است. در مواردی که تعداد کافی از سلول‌های موئی فعالیت می‌کنند، سمعک‌ها ممکن است با تقویت اصوات تا حدی که قابل شنیدن باشند، کمک کنند.

در موارد ناشنوایی شدید تا عمیق ممکن است تعداد سلول‌های موئی برای موثر بودن سمعک کافی نباشد. برای این کودکان کاشت حلزون ممکن است کمک‌کننده باشد.

در تعداد بسیار کمی از کودکان ناشنوا، ناشنوایی ممکن است نتیجه فقدان و یا ناهنجاری عصب شنوایی یا حلزون گوش باشد. در این کودکان صدا نمی‌تواند به‌طور موثر از گوش داخلی و مغز عبور کند، بنابراین سمعک یا کاشت حلزون ممکن است منفعت محدودی داشته باشد و یا اصلا فایده‌ای نداشته باشد و ممکن است کاشت ساقه مغز برای آن‌ها در نظر گرفته شود.

کاشت ساقه مغز شنوایی چیست و چه تفاوتی با کاشت حلزون دارد؟

کاشت ساقه مغز از لحاظ شکل و عملکرد مانند کاشت حلزون است و دو قسمت دارد. قسمت خارجی آن شامل میکروفون و پردازشگر گفتار (که پشت گوش قرار می‌گیرد یا جیبی است)، سیم و کویل انتقال‌دهنده است.

برخلاف کاشت حلزون که الکترود داخل حلزون قرار می‌گیرد، قسمت داخلی کاشت ساقه مغز با جراحی مستقیم روی ساقه مغز کاشت می‌شود، بنابراین حلزون گوش و عصب شنوایی را دور می‌زند. این قسمت شامل گیرنده و تعدادی الکترود است که به‌طور مستقیم ساقه مغز را تحریک می‌کند تا حس شنیدن را فراهم کند.

چند هفته پس از عمل، قطعات خارجی تنظیم شده و کاشت روشن می‌شود. پردازنده گفتار طی یک دوره زمانی تنظیم می‌شود تا نیازهای کاربر را برآورده کند. به دنبال عمل کاشت، پشتیبانی طولانی ‌مدت توسط متخصصان برای تشویق کاربر به یادگیری گوش دادن به سیگنال‌های جدید دریافت شده از کاشت و درک آن‌ها بسیار مهم است.

چه افرادی کاندیدای کاشت ساقه مغز شوایی هستند؟

کاشت ساقه مغز برای بزرگسالانی که تشخیص داده شده است که مبتلا به نوروفیبروماتوز نوع (NF2) هستند، بیمارانی که رشد تومور در اعصاب شنوایی دارند، یا آسیبی به عصب شنوایی‌شان وارد شده است به‌طوری که عصب دیگر کارایی ندارد (به‌عنوان مثال، بعد از جراحی) انجام می‌شود.

اگر عصب شنوایی به این صورت آسیب‌دیده باشد، سمعک و کاشت حلزون هیچ فایده‌ای ندارد، زیرا صداها نمی‌توانند در امتداد عصب از گوش به مغز منتقل شوند.

تا همین اواخر، کاشت ساقه مغز فقط به بزرگسالانی که قبلاً شنوایی داشتند و از گفتار برای برقراری ارتباط استفاده می‌کردند، انجام می‌شد. کاشت احساس شنیدن را ایجاد می‌کند که می‌تواند به لب‌خوانی کمک کند و نشانه‌های دیگری را که در ارتباط گفتاری استفاده می‌شود (به‌عنوان مثال ریتم و سرعت گفتار) فراهم می‌کند. این بزرگسالان بدون کمک اضافی از لب‌خوانی و غیره، قادر به درک گفتار با استفاده صرف از کاشت ساقه معز نیستند.

البته در چند سال گذشته کاشت ساقه مغز برای کودکان ناشنوای مادرزادی، بیشتر در اروپا و تعداد کمی هم در انگلستان، انجام شده است.

در ژانویه 2005 گایدلاین انگلستان توسط موسسه ملی تعالی بالینی (NICE) منتشر شد که کاشت ساقه مغز را فقط برای بزرگسالان و جوانانی که عصب شنوایی خود را جراحی کرده‌اند توصیه می‌کند. NICE هیچ راهنمایی درمورد استفاده از کاشت ساقه مغز برای کودکان ناشنوا مطرح نکرده است.

گروه کاشت حلزون انگلستان (BCIG)، پزشکان و متخصصانی که در برنامه‌های کاشت حلزون اطفال کار می‌کنند، استفاده معمول از کاشت ساقه مغز در کودکان ناشنوای مادرزادی را تأیید نمی‌کنند. بااین‌حال تصدیق می‌کنیم که ممکن است خانواده‌هایی باشند که بخواهند این گزینه را برای فرزندشان بررسی کنند.

فرزند من با کاشت ساقه مغز شنوایی چقدر می‌تواند بشنود؟

به دلیل تعداد افراد کمی که تاکنون کاشت شده‌اند و تنوع نتایج، پیش‌بینی این‌که کودکان به‌طور کلی چقدر می‌توانند از اطلاعاتی که از کاشت دریافت می‌کنند به خوبی استفاده کنند و آیا کاشت می‌تواند به آن‌ها در توسعه زبان گفتاری کمک کند یا نه، دشوار است.

بیشتر آن‌ها قادر به تشخیص و تمییز صداهای مختلف محیطی مانند زنگ در یا زنگ تلفن هستند.

روند ارزیابی

کودکانی که عصب شنوایی ندارند یا عصب شنوایی‌شان بسیار کوچک است، ممکن است هنگام استفاده از سمعک، هیچ واکنشی به صدای بسیار بلند نشان ندهند و برای ارزیابی به تیم تخصصی کاشت حلزون ارجاع داده شوند. ارزیابی پزشکی، ازجمله اشعه ایکس ویژه یا اسکن گوش، برای تعیین اندازه و یا عدم وجود عصب شنوایی ضروری است.

گرچه سطوح شنیداری کودک بسیار مهم است، اما تنها این مسئله حائز اهمیت نیست. توانایی‌های ارتباطی کودک و رشد عمومی او نیز باید توسط متخصصان، ازجمله آسیب‌شناسان گفتار و زبان و معلمان ناشنوایان، ارزیابی شود.

اگر کودک شما برای مدت کافی از سمعک استفاده کرده است و بهره اندکی از آن برده است، باید با مشاور گوش و حلق و بینی یا خدمات شنوایی‌شناسی که سمعک را تنظیم کرده است تماس بگیرید و درمورد نگرانی‌های خود صحبت کنید.

اگر احساس می‌کنید کودک شما باید از نظر کاشت حلزون یا کاشت ساقه مغز ارزیابی شود، باید با مشاور گوش و حلق و بینی یا شنوایی‌شناس تماس بگیرید.

درصورت تناسب، مشاور گوش و حلق و بینی، شما را برای ارزیابی تخصصی به مرکز کاشت حلزون کودکان ارجاع می‌دهد.