گلودرد احساسی دردناک و یا احساس خشک بودن یا خارش گلو است.
درد در گلو یکی از شایع‌ترین علائم است و سالانه بیش از 13 میلیون مراجعه به مطب پزشکان را شامل می‌شود.
بیشتر گلودردها به دلیل عفونت یا عوامل محیطی مانند هوای خشک ایجاد می‌شود. اگرچه گلودرد ناخوشایند است، اما معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.
گلودرد بر اساس قسمتی از گلو که بر آن تأثیر می‌گذارد، به انواع مختلف تقسیم می‌شود:
- فارنژیت (pharyngitis) ناحیه پشت دهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- تونسیلیت (tonsillitis) تورم و قرمزی لوزه‌ها، بافت نرم پشت دهان است.
- لارنژیت (laryngitis) تورم و قرمزی جعبه صدا یا حنجره است.
علائم گلودرد
علائم درد گلو بسته به علت ایجاد آن می‌تواند متفاوت باشد. گلودرد می‌تواند همراه با احساس‌های زیر باشد:
- خراشیدگی
- سوزش
- قرمزی و درد
- خشکی
- درد در اثر لمس
- آزردگی
هنگام بلع یا صحبت کردن ممکن است درد بیشتر باشد. گلو یا لوزه‌ها نیز ممکن است قرمز به نظر برسند.
گاهی‌اوقات لکه‌های سفید یا نواحی چرکی روی لوزه‌ها ایجاد می‌شود. این لکه‌های سفید بیشتر از آن‌که در گلودرد ناشی از ویروس دیده می‌شود، در گلودرد استرپتوکوکی دیده می‌شود.
همراه با گلودرد، ممکن است علائم دیگری داشته باشید، ازجمله:
- گرفتگی بینی
- آبریزش بینی
- عطسه
- سرفه
- تب
- لرز
- غدد متورم در گردن
- خشونت صدا
- بدن‌درد
- سردرد
- مشکل در بلع
- کاهش اشتها
8 علت گلودرد
علل گلودرد از عفونت تا آسیب متفاوت است. در این قسمت هشت مورد از شایع‌ترین علل درد گلو آورده شده است.
1. سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی
ویروس‌ها باعث ایجاد حدود 90 درصد از گلودردها می‌شوند. از ویروس‌هایی که باعث گلودرد می‌شوند عبارتند از:
-
- سرماخوردگی
- آنفلوانزا
- مونونوکلئوز، بیماری عفونی که از طریق بزاق منتقل می‌شود
- سرخک، بیماری که باعث راش و تب می‌شود
- آبله‌مرغان، عفونتی که باعث ایجاد تب و راش‌های خارش‌دار و ناهموار می‌شود
- اوریون، عفونتی است باعث تورم غدد بزاقی در گردن می‌شود
2. گلودرد استرپتوکوکی و سایر عفونت‌های باکتریایی
عفونت‌های باکتریایی نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند. شایع‌ترین آن‌ها گلودرد استرپتوکوکی، عفونت حلق و لوزه‌ها است که توسط باکتری‌های گروه استرپتوکوک ایجاد می‌شود.
گلودرد استرپتوکوکی باعث ایجاد تقریباً 40 درصد گلودردها در کودکان می‌شود. التهاب لوزه و عفونت‌های منتقل‌شده از راه جنسی، مانند سوزاک و کلامیدیا نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند.
3. آلرژی
وقتی سیستم ایمنی بدن به عوامل آلرژی مانند گرده گل، علف و شوره حیوانات خانگی واکنش نشان می‌دهد، مواد شیمیایی آزاد می‌کند که علائمی مانند گرفتگی بینی، آبریزش چشم، عطسه و تحریک گلو را ایجاد می‌کنند.
مخاط اضافی در بینی می‌تواند به پشت حلق چکه کند که به آن ترشحات پشت بینی گفته می‌شود و می‌تواند گلو را تحریک کند.
4. هوای خشک
هوای خشک می‌تواند رطوبت دهان و حلق را بکشد و باعث خشکی و احساس خراشیدگی آن‌ها شود. هوا به احتمال زیاد در ماه‌های زمستان که بخاری درحال کار کردن است، خشک است.
5. دود، مواد شیمیایی و سایر مواد محرک
بسیاری از مواد شیمیایی و سایر مواد موجود در محیط باعث تحریک گلو می‌شوند، ازجمله:
- سیگار و سایر دودهای تنباکو
- آلودگی هوا
- محصولات تمیزکننده و سایر مواد شیمیایی
پس از 11 سپتامبر، بیش از 62 درصد از آتش‌نشانان مسئول، گلودرد مکرر را گزارش کردند. قبل از فاجعه مرکز تجارت جهانی، تنها 3.2 درصد از افراد گلودرد داشتند.
6. آسیب دیدن
هرگونه آسیب، مانند ضربه یا بریدگی در گردن، می‌تواند باعث درد گلو شود. گیر افتادن تکه‌ای غذا در گلو نیز می‌تواند باعث تحریک آن شود. استفاده مکرر از تارهای صوتی و عضلات حلق، آن‌ها را از بین میبرد. بعد از فریاد زدن، بلند حرف زدن یا آواز خواندن به مدت طولانی ممکن است احساس گلودرد کنید. گلودرد شکایتی شایع بین مربیان و معلمان تناسب اندام است که اغلب مجبور به فریاد زدن هستند.
7. بیماری ریفلاکس معده-مری (GERD)
بیماری ریفلاکس معده-مری (GERD) وضعیتی است که در آن اسید معده به مری، لوله‌ای که غذا را از دهان به معده میبرد، برمی‌گردد. این اسید، مری و گلو را می‌سوزاند و باعث علائمی مانند سوزش سر دل و ریفلاکس اسید، برگشت اسید به حلق، می‌شود.
8. تومور
تومور حلق، جعبه صدا یا زبان علت کمتر شایع گلودرد است. وقتی گلودرد نشانه سرطان است، پس از چند روز برطرف نمی‌شود.
درمان‌های خانگی گلودرد
بیشتر گلودردها را می‌توانید در خانه درمان کنید. استراحت کافی داشته باشید تا به سیستم ایمنی بدن خود فرصت مبارزه با عفونت را بدهید.
برای تسکین درد گلو:
- با مخلوط آب گرم و 1/2 تا 1 قاشق چای‌خوری نمک، غرغره کنید.
- مایعات گرم که باعث تسکین درد گلو می‌شوند بنوشید، مانند چای داغ با عسل، سوپ یا آب گرم با لیمو. دمنوش‌های گیاهی به‌ویژه برای گلودرد تسکین‌دهنده هستند.
- با خوردن غذایی سرد، مثل بستنی یا بستنی یخی، گلوی خود را خنک کنید.
- آب‌نبات یا قرص مکیدنی را بمکید.
- برای افزودن رطوبت به هوا، رطوبت‌ساز را در حالت مه سرد روشن کنید.
- به صدای خود استراحت دهید تا گلو بهبود یابد.
خلاصه:
درمان طبیعی گلودرد بیشتر انواع گلودردها را درمان می‌کند. مایعات گرم یا غذاهای منجمد باعث تسکین درد گلو می‌شوند. رطوبت‌ساز می‌تواند مانع از خشک شدن گلو شود.
چه‌زمانی به پزشک مراجعه کنیم
گلودردی که در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود معمولاً طی دو تا هفت روز خودبه‌خود بهبود می‌یابد. با این وجود برخی از دلایل گلودرد باید درمان شوند.
درصورت داشتن هریک از این علائم، با پزشک خود تماس بگیرید:
- گلودرد شدید
- مشکل در بلع
- مشکل در تنفس یا درد هنگام تنفس
- مشکل در باز کردن دهان
- درد مفاصل
- تب بالاتر از 101 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد)
- درد یا سفتی گردن
- درد گوش
- وجود خون در بزاق یا مخاط شما
- گلودردی که بیش از یک هفته طول بکشد
خلاصه:
بیشتر گلودردها طی چند روز خودبه‌خود بهبود می‌یابد. عفونت‌های باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی باید با آنتی‌بیوتیک درمان شوند. برای علائم شدید مانند مشکل در بلع یا تنفس، سفتی گردن یا تب شدید به پزشک مراجعه کنید.
چگونه گلودرد تشخیص داده می‌شود
در طول معاینه، پزشک درمورد علائم شما سوال می‌کند و با استفاده از چراغ می‌تواند پشت حلق را از نظر قرمزی، تورم و لکه‌های سفید بررسی کند. پزشک همچنین ممکن است دو طرف گردن شما را لمس کند تا ببینید آیا غدد متورم دارید یا خیر.
اگر پزشک مشکوک به گلودرد استرپتوکوکی باشد، برای تشخیص آن کشت گلو خواهید داشت. پزشک سواب را به پشت حلق شما می‌کشد و نمونه‌ای را برای تست باکتری‌های گلودرد استرپتوکوکی برمی‌دارد. با تست سریع استرپتوکوک، پزشک نتایج را در عرض چند دقیقه دریافت می‌کند.
برای تأیید تشخیص، نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا تست شود. تست آزمایشگاهی، یک تا دو روز طول می‌کشد، اما می‌تواند به‌طور قطعی نشان دهد که گلودرد استرپتوکوکی دارید.
گاهی‌اوقات ممکن است برای فهمیدن علت درد گلو به تست‌های بیشتری نیاز داشته باشید. شما می‌توانید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
خلاصه:
پزشکان گلودرد استرپتوکوکی را بر اساس علائم، معاینه حلق و تست استرپتوکوک تشخیص می‌دهند. برای گلودرد بدون تشخیص واضح ممکن است لازم باشد به متخصصی مراجعه کنید که بیماری‌های گوش و حلق و بینی را درمان می‌کند.
داروها
شما می‌توانید برای تسکین درد گلو یا درمان علت اصلی آن داروهایی مصرف کنید.
داروهای بدون نسخه که درد گلو را تسکین می‌دهند عبارتند از:
- استامینوفن (Tylenol)
- ایبوپروفن (Advil, Motrin)
- آسپرین
به کودکان و نوجوانان آسپیرین ندهید زیرا این کار ممکن است منجر به بیماری نادر اما جدی به نام سندرم ری (Reye’s syndrome) شود.
همچنین می‌توانید از یک یا چند مورد از این روش‌های درمانی که به‌صورت مستقیم بر درد گلو تأثیر دارند استفاده کنید:
- اسپری گلودرد که حاوی یک ضدعفونی‌کننده بی‌حس‌کننده مانند فنول و یا یک ماده خنک‌کننده مانند منتول یا اکالیپتوس است.
- قرص‌های مکیدنی گلودرد
- شربت سرفه
برخی از گیاهان، ازجمله نارون لغزان، ریشه گل ختمی و ریشه شیرین‌بیان، به‌عنوان داروهای گلودرد به فروش می‌رسند. شواهد زیادی درمورد این کار وجود ندارد، اما یک چای گیاهی به نام Throat Coat که حاوی هر سه مورد است، درد گلو را در مطالعه‌ای تسکین داده است.
داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند می‌توانند به گلودرد ناشی از GERD کمک کنند. این داروها شامل:
- ضداسیدهایی مانند Tums ،Rolaids ، Maalox و Mylanta برای خنثی‌سازی اسید معده.
- مسدودکننده‌های H2، مانند سایمتیدین (Tagamet HB) و فاموتیدین (Pepcid AC)، برای کاهش تولید اسید معده.
- مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI)، مانند لانزوپرازول (Prevacid 24) و امپرازول (Prilosec، Zegerid OTC)، برای توقف تولید اسید.
-
کورتیکواستروئیدهای با دوز کم نیز می‌توانند به درد گلو کمک کنند، بدون این‌که عوارض جانبی جدی داشته باشند.
خلاصه:
مسکن‌ها، اسپری‌ها و قرص‌های بدون نسخه می‌توانند درد گلو را تسکین دهند. داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند می‌توانند به گلودرد ناشی از GERD کمک کنند.
چه‌زمانی به آنتی‌بیوتیک نیاز دارید
آنتی‌بیوتیک‌ها عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها، مانند گلودرد استرپتوکوکی را درمان می‌کنند، اما عفونت‌های ویروسی را درمان نمی‌کنند.
برای پیشگیری از عوارض جدی‌تر مانند پنومونی، برونشیت و تب روماتیسمی باید گلودرد استرپتوکوکی را درمان کنید. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند درد گلو را تا حدود یک روز و خطر تب روماتیسمی را بیش از دو سوم کاهش دهند.
پزشکان معمولاً یک دوره 10 روزه آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. مصرف همه داروهای داخل بطری مهم است، حتی اگر احساس بهبودی داشته باشید. قطع زودهنگام مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند باعث شود برخی از باکتری‌ها زنده بمانند که این مسئله می‌تواند شما را دوباره بیمار کند.
خلاصه:
آنتی‌بیوتیک‌ها گلودرد ناشی از باکتری‌ها، مانند گلودرد استرپتوکوکی را درمان می‌کنند. برای پیشگیری از عوارض جدی‌تر، باید گلودرد را درمان کنید. دوز آنتی‌بیوتیک را کامل مصرف کنید، حتی اگر احساس کنید که بهتر شده‌اید.
کلام پایانی
عفونت‌های ویروسی و باکتریایی و همچنین عوامل محرک و آسیب‌ها، علت بیشتر گلودردها هستند. بیشتر گلودردها طی چند روز بدون درمان بهبود می‌یابند.
استراحت، نوشیدن مایعات گرم، غرغره کردن آب‌نمک و مصرف مسکن‌های بدون نسخه می‌تواند به تسکین درد گلو در خانه کمک کنند.
گلودرد استرپتوکوکی و سایر عفونت‌های باکتریایی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند. پزشک شما می‌تواند از آزمایش سواب استفاده کند تا بفهمد آیا شما استرپتوکوک دارید یا نه.
برای علائم شدیدتر مانند مشکل در تنفس یا بلع، تب شدید یا سفتی گردن به پزشک مراجعه کنید.