شما برای درک توانایی شنوایی خود می‌توانید به نمودار ادیوگرام (Audiogram) مراجعه کنید. این نمودار را شنوایی‌شناس هنگام تست‌شنوایی‌سنجی ثبت می‌کند و نشان‌دهنده کمترین سطحی است که شما می‌توانید فرکانس‌های بالا و پایین را بشنوید.
ادیوگرام میزان کم شنوایی شما را نشان می‌دهد و همچنین نوع کم شنوایی شما را مشخص می‌کند. آن شنوایی شما را در هر گوش و این‌که کم شنوایی شما در یک گوش است یا هر دو گوش را نشان می‌دهد.
برای گزینه‌های درمانی باید به پزشک گوش و حلق و بینی یا شنوایی‌شناس مراجعه کنید، اما درک اصول ادیوگرام به شما کمک می‌کند، آنچه در اطراف خود می‌شنوید را تجزیه و تحلیل کنید.
ادیوگرام چیست؟
ادیوگرام که برخی به اشتباه به آن «نوار گوش» می‌گویند، نتیجه تست شنوایی‌سنجی است. این تست کم شنوایی بالقوه را اندازه‌گیری می‌کند. در این آزمون از دستگاهی به‌نام ادیومتر استفاده می‌شود که می‌تواند به هدفون، بلندگو یا مرتعش‌کننده استخوانی متصل شود. دستگاه ادیومتر صداهایی را پخش می‌کند که شدت و فرکانس صدا را اندازه‌گیری می‌کند.
شما می‌توانید تست شنوایی‌سنجی را در کلینیک شنوایی انجام دهید. شنوایی‌شناس از شما می‌خواهد زمانی که صدا را می‌شنوید دست‌تان را بالا ببرید یا دکمه را فشار دهید. آزمایشگر صداهایی را که می‌شنوید روی برگه ادیوگرام علامت‌گذاری می‌کند.
نمودار ادیوگرام
ادیوگرام نموداری است که تفسیر آن تاحدی ساده است:
- محور Y (عمودی)، شدت یا بلندی صدا را اندازه‌گیری می‌کند. اندازه‌گیری آن بر حسب دسی‌بل (dB) است و از 10- تا 120 در ادیوگرام است. صداهای با دسی‌بل پایین مانند زمزمه یا نجوا و اصوات با دسی‌بل بالا مانند صدای چکش برقی است.
- محور X (افقی)، فرکانس یا زیروبمی صدا را اندازه می‌گیرد. اعداد از 125 تا 8000 است و با هرتز (Hz) اندازه‌گیری می‌شوند. اصوات با فرکانس پایین مانند صدای غوک یا رعدوبرق و اصوات با فرکانس بالا مانند صدای جیرجیرک یا سوت است.
تست شنوایی‌سنجی قسمت‌های مختلف گوش را بر اساس نحوه دریافت صداها ارزیابی می‌کند. هدفون‌ها، بلندگوها و دستگاه‌های شنوایی انتقال استخوان می‌توانند قسمت‌های مختلف گوش را برای تعیین نوع کم شنوایی اندازه‌گیری کنند.
- کم شنوایی انتقالی، کم شنوایی به دلیل اختلال در گوش خارجی یا گوش میانی است.
- کم‌شنوایی حسی‌عصبی، کم شنوایی به دلیل اختلال در گوش داخلی است.
کم شنوایی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- نویز
- آسیب
- عفونت
- انسداد جرم گوش
- استخوانچه‌های غیرطبیعی
- بیماری‌ها
- افزایش سن
حتی ممکن است چندین نوع کم شنوایی داشته باشید. برخی از علل کم شنوایی قابل‌برگشت هستند و برخی دیگر خیر.
برای چه افرادی تست شنوایی‌سنجی انجام می‌دهند؟
اگر متوجه تغییراتی در شنوایی خود شدید، ممکن است به کلینیک شنوایی مراجعه کنید، یا ممکن است پزشک گوش و حلق و بینی تست شنوایی‌سنجی برای شما درخواست دهد. شما می‌توانید در هر سنی این تست را انجام دهید، اما این آزمون را کودکان و بزرگسالان دقیق‌تر انجام می‌دهند.
شنوایی کودکان به‌طور معمول در بدو تولد غربالگری می‌شود. اگر كودكان دچار تاخیر گفتار یا سایر تاخیرهای رشد شوند، ممكن است نیاز به ارزیابی‌های بیشتری داشته باشند.
بزرگسالان بالای 50 سال با افزایش سن ممکن است دچار کم شنوایی شوند. برخی تخمین‌ها بیان می‌کنند که 25 درصد بزرگسالان بالای 50 سال و 50 درصد افراد بالای 80 سال کم شنوایی دارند.
آزمون‌های شنوایی کجا انجام می‌شوند؟
تست‌های شنوایی در کلینیک شنوایی انجام می‌شوند. شنوایی‌شناس با دستگاه‌های ویژه‌ای این ارزیابی‌ها را انجام می‌دهد، برای مثال تست شنوایی‌سنجی در اتاقک اکوستیک با دستگاهی به‌نام ادیومتر انجام می‌دهند.
نمادهای ادیوگرام و معنی آن‌ها
نقاطی در نمودار ادیوگرام با چندین علامت، مشخص خواهند شد. این نمادها یا علامت‌ها نشان‌دهنده:
- O یا مثلث (احتمالا با رنگ قرمز) نتیجه گوش راست شما است که با هدفون اندازه‌گیری شده است (انتقال هوایی)
- X یا مربع (احتمالا به رنگ آبی) نتیجه گوش چپ شما است که با هدفون اندازه‌گیری شده است (انتقال هوایی)
- S نتیجه شنیدن از بلندگو است (انتقال هوایی)، که به آن sound field audiometry هم می‌گویند
- > یا ] نتیجه گوش راست شما است که با انتقال استخوانی اندازه‌گیری شده است
- < یا [ نتیجه گوش چپ شما است که با انتقال استخوانی اندازه‌گیری شده است
آزمایشگر هنگامی که کمترین میزان شدتی را در فرکانسی می‌شنوید، علامت‌گذاری می‌کند. این علامت‌گذاری سطح آستانه شنوایی شما را نشان می‌دهد.
ادیوگرام سطوح مختلف آستانه شما را برای هر گوش متصل می‌کند. این خط سطح توانایی شنوایی شما را از نظر بلندی و فرکانس نشان می‌دهد.
تفسیر ادیوگرام
شما ممکن است بتوانید به ادیوگرام خود نگاهی بیندازید که متوجه شوید آیا کم شنوایی دارید یا خیر:
- خطی ثابت که سطوح آستانه شما را در بالای نمودار متصل می‌کند، شنوایی طبیعی را نشان می‌دهد.
- خطی با افت و خیز در طول نمودار نشان‌دهنده کم شنوایی برای فرکانس‌های خاص است.
- خطی که در فرکانس‌های بالاتر به سمت پایین شیب دارد در کم شنوایی مربوط به افزایش سن (پیرگوشی) شایع است.
- خطی پایین نمودار نشان‌دهنده کاهش شدید شنوایی است.
شنوایی طبیعی بین 10- تا 15 دسی‌بل برای هر فرکانس اندازه‌گیری می‌شود. شما ممکن است بین 16 تا 25 دسی‌بل کم شنوایی خفیفی داشته باشید، اما ممکن است نیازی به پیگیری بیشتر نباشد. پزشک ممکن است برای اطمینان از بدتر نشدن شنوایی شما تست شنوایی‌سنجی را پس از مدتی پیشنهاد کند.
قسمت‌های دیگری در تست ادیومتری وجود دارد که جنبههای دیگری از شنوایی را بررسی می‌کند. مانند:
- بازشناسی گفتار (SRT)
- درصد بازشناسی کلمه (SDS یا WRS)
- آستانه شنوایی
سطوح یا درجات کم شنوایی
چندین سطح کم شنوایی وجود دارد:
- ملایم (Mild) به آستانه‌هایی گفته می‌شود که بین 40-26 دسی‌بل هستند. شما ممکن است بتوانید رو در رو با افراد صحبت کنید و گفتار را کاملا درک کنید، اما در شنیدن صداها از فاصله دور، صحبت آرام یا گفت‌وگو در موقعیت‌های پُر سروصدا در درک گفتار مشکل داشته باشید.
- متوسط (Moderate) به آستانه‌هایی گفته می‌شود که بین 65-45 دسی‌بل هستند. شما برای شنیدن مکالمات بدون توجه به محیط مشکل دارید و همچنین در مکالمات در موقعیت‌های پُر سروصدا بسیار مشکل دارید.
- شدید (Severe) به آستانه‌هایی گفته می‌شود که بین 85-66 دسی‌بل هستند. فقط در صورتی ممکن است بتوانید صدای کسی را بشنوید که با صدای بلند و بسیار نزدیک به شما صحبت کند و دیگر صداهای اطراف‌تان را نمی‌شنوید.
- عمیق (Profound) به آستانه‌های بالاتر از 85 دسی‌بل گفته می‌شود.
نتیجه تست و انتخاب راه‌حل شنوایی
برای تفسیر ادیوگرام یا نوار گوش و ارائه گزینه‌های درمانی به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. ادیوگرام در مورد چگونگی درمان، نوع و میزان کم شنوایی شما را نشان می‌دهد و این‌که آیا یک گوش یا هر دو گوش شما کم شنوایی دارد.
تکمیل درمان با محافظت از نویز همیشه مهم است.
برخی از درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سمعک
- کاشت حلزون
- پاک کردن جرم گوش
- دارو برای از بین بردن جرم گوش یا عفونت‌ها
- عمل جراحی
پزشک همچنین ممکن است تست‌های شنوایی یا روش‌های تشخیصی دیگری را برای درک بهتر بیماری شما مانند تست تمپانومتری (Tympanometry) یا بررسی گوش میانی را توصیه کند.
نتیجه‌گیری
شما می‌توانید ادیوگرام خود را بررسی کنید که متوجه شوید آیا کم شنوایی دارید یا خیر. نمودار آستانه‌هایی را نشان می‌دهد که می‌توانید تُن‌های مشخصی را با آهسته‌ترین صدای ممکن بشنوید. اگر آستانه‌ها در بالای نمودار باشند، به احتمال زیاد شنوایی طبیعی دارید. خطوطی که روی نمودار انحنا دارند، تغییر مکان می‌دهند یا پایین قرار می‌گیرند، می‌توانند نشانه کم شنوایی باشند.
پزشک یا شنوایی‌شناس می‌تواند بر اساس نوع کم شنوایی شما که در ادیوگرام نشان داده شده و شدت آن، درمان مناسب را توصیه کند.
