شستشوی گوش و خطرات آن

شستشوی گوش روشی معمول است که برای از بین بردن جرم گوش (سرومن) اضافی و مواد خارجی از گوش استفاده می‌شود.

گوش به‌طور طبیعی برای محافظت و خشک‌نشدن پوست مجرای گوش جرم ترشح می‌کند، همچنین به جلوگیری از رشد باکتری‌ها و خارج شدن سایر مواد از مجرای گوش کمک می‌کند. در شرایط عادی، بدن مقدار جرم را در گوش کنترل می‌کند. جرم گوش بیش از حد یا سفت می‌تواند باعث انسداد و در نتیجه گوش‌درد، صدای زنگ گوش (وزوز گوش) یا کم شنوایی موقتی ‌شود.

هدف از شستشوی گوش

گوش به‌ویژه مجرا و پرده گوش بسیار حساس است. تجمع جرم گوش می‌تواند با گذشت زمان به این فسمت‌ها آسیب برساند. همچنین ممکن است روی شنوایی شما تأثیر بگذارد. خارج کردن جرم اضافی با شستشوی گوش راهی ایمن برای به حداقل رساندن خطر آسیب به گوش است.

گاهی‌اوقات مواد خارجی مانند غذا، حشرات یا سنگ‌های کوچک می‌توانند وارد گوش شوند. در این موارد، هدف این است که با خیال راحت و سریع این مواد را قبل از این‌که وارد قسمت‌های عمقی‌تر مجرای گوش شوند یا به مجرای گوش آسیب برسانند، خارج کنیم. شستشوی گوش می‌تواند در خارج کردن مواد خارجی از گوش موثر باشد.
شستشوی جرم گوش باید توسط پزشک انجام شود.

روند شستشوی گوش

قبل از این‌که پزشکان شستشوی گوش انجام دهند، آن‌ها گوش شما را معاینه می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که علائم شما در نتیجه تجمع بیش از حدجرم یا مواد خارجی است و نه چیز جدی‌تری.

پزشک شما ممکن است با قرار دادن وسیله‌ای به‌نام اتوسکوپ در ابتدای مجرای گوش شما، جرم اضافی را تشخیص دهد. اتوسکوپ نوری به مجرای گوش شما می‌تاباند و تصویر را بزرگ می‌کند.

اگر مشکل تجمع جرم باشد، پزشک با استفاده از وسیله‌ای مانند سرنگ شستشو را در مطب انجام می‌دهد. از این وسیله برای وارد کردن آب یا مخلوط آب و محلول نمک در گوش استفاده می‌شود تا جرم خارج شود. ممکن است به علت ورود آب ناراحتی جزئی در گوش خود احساس کنید.

برای شستشوی گوش در منزل، باید وسایل مورد نیاز را خریداری کنید تا جرم را با اطمینان از گوش خود خارج کنید. متداول‌ترین روش استفاده از قطره‌چکان برای ریختن روغن بچه، روغن معدنی یا قطره گوش مخصوص برای نرم کردن جرم است. این فرایند به شرح زیر است:

1. چند روز روزانه دو تا سه بار چند قطره در گوش خود بریزید.
2. پس از نرم شدن جرم، از سرنگ پُر شده با آب (دمای اتاق یا کمی گرم‌تر) یا مخلوط آب و نمک با فشار آب سرنگ برای خارج کردن جرم استفاده کنید.

خطرات شستشوی گوش

چنانچه پرده گوش شما آسیب‌دیده، لوله تهویه در گوش خود دارید یا مبتلا به بیماری هستید که سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می‌کند، شستشوی گوش انجام ندید (چه در خانه و چه در مطب پزشک). اگر عفونت فعال در مجرای گوش دارید، نباید گوش خود را شستشو دهید. شستشوی گوش نسبتاً رایج است، اما خطراتی دارد:

عفونت گوش

اوتیت گوش خارجی عارضه‌ای شایع است. التهاب مجرای گوش است که می‌تواند در اثر عفونت ایجاد شود، ممکن است دردناک باشد.

یکی دیگر از عوارض احتمالی، اوتیت گوش میانی است که التهاب گوش میانی است و می‌تواند در اثر عفونت نیز ایجاد شود. عفونت گوش یکی از شایع‌ترین عوارض شستشوی گوش است.

پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش یکی دیگر از عوارض احتمالی شستشوی گوش است. در برخی موارد، شسشوی گوش به جرم فشار آورده و باعث فشردگی بیشتر آن می‌شود. این کار خارج کردن آن را دشوارتر می‌کند و ممکن است فشار بیشتری به پرده گوش وارد کند و احتمال پارگی را افزایش می‌دهد. در برخی موارد، جرم نرم و آبکی در مجرای گوش گیر می‌کند و باعث افزایش فشار می‌شود که می‌تواند پرده گوش را پاره کند.

سایر عوارض

در موارد نادر، عوارض بیشتری ممکن است اتفاق بیفتد. از جمله:

• سرگیجه، که احساس چرخش اتاق اطراف شما است (به‌طور معمول موقتی است)
• کم شنوایی، که می‌تواند موقتی یا دائمی باشد

از آنجا که تجمع جرم گوش می‌تواند به مرور زمان مضر باشد یا منجر به سایر بیماری‌های گوش شود، در صورت عدم بهبود علائم پس از شستشو در منزل، به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. کسانی که از سمعک استفاده می‌کنند بیشتر مستعد تجمع جرم گوش هستند. علاوه بر این، نباید از گوش پاک‌کن استفاده کنید، زیرا آن با فشار، جرم‌ها را به سمت پرده گوش هدایت می‌کند.

عوارض جانبی

بسیاری از افراد تعدادی از عوارض جانبی ناشی از شستشوی گوش را تجربه می‌کنند. این عوارض جانبی معمولاً به اندازه عوارضی که در بالا گفته شد جدی نیستند، اما ممکن است ناخوشایند باشند.
عوارض جانبی شایع شستشوی گوش شامل موارد زیر است:

• گیجی موقتی
• ناراحتی یا درد مجرای گوش
• وزوز گوش، یا زنگ زدن در گوش

عوارض جانبی معمولاً کوتاه‌ مدت هستند و طی یک روز برطرف می‌شوند. اگر احساس درد یا ناراحتی کردید که به ‌جای بهتر شدن، بدتر می‌شود یا علائم دیگری دارید، به پزشک مراجعه کنید. چنانچه درد شدیدی دارید، در صورت داشتن پارگی پرده گوش یا آسیب دیگری، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

درمان‌های جایگزین

چندین روش درمانی جایگزین وجود دارد که می‌توانند برای شستشوی گوش استفاده شوند. در صورت داشتن هر یک از عوامل خطر ذکر شده، آن‌ها را امتحان نکنید.

روغن‌های طبیعی

روغن زیتون، روغن بچه و روغن معدنی معمولاً به‌عنوان درمانی جایگزین برای شستشوی گوش پزشکی استفاده می‌شوند. چند قطره روغن در مجرای گوش‌تان بریزید، که باعث نرم شدن جرم شود. این روغن‌ها به‌طور معمول مضر نیستند. پس از چند دقیقه خیس شدن، می‌توانید گوش‌تان را روی به پایین و روی پارچه‌ای نرم قرار دهید تا جرم تخلیه شود.

آب نمک

از آب نمک نیز می‌توان به‌عنوان قطره گوش برای نرم و خارج کردن جرم گوش استفاده کرد. اجازه دهید آب نمک به مدت سه تا پنج دقیقه در گوش بماند، سپس گوش‌تان را به سمت پایین نگه دارید تا محلول نمک تخلیه شود. گوش و هر گونه جرم در مجرای گوش خارجی را با پارچه نرم تمیز کنید.

مخلوط‌ها و محلول‌ها

هیدروژن پراکسید و مخلوط سرکه و الکل تنظیف از درمان‌های جایگزین دیگری هستند که می‌توانند برای خارج کردن جرم گوش استفاده شوند. آن‌ها می‌توانند جرم گوش را نرم کنند. تا زمانی ‌که پرده گوش کاملاً سالم باشد، آن‌ها به‌طور کلی ایمن و موثر در نظر گرفته می‌شوند، اگرچه برای برخی از بیماران ممکن است آزاردهنده باشند.

شمع گوش

به‌یاد داشته باشید که این روش درمانی توصیه نمی‌شود. از شمع گوش در گذشته به‌ جای شستشوی گوش استفاده می‌کردند.

با استفاده از این روش، شمع توخالی و روشن را وارد مجرای گوش می‌کنند. از لحاظ تئوری، گرمای حاصل از شعله خلا ایجاد می‌کند و باعث چسبیدن جرم گوش به شمع می‌شود.

این روش موثر نیست و می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی بیشتر از جمله انسداد مجرای گوش و پارگی پرده گوش شود. سوختگی نیز خطری بالقوه است.