آدنوئیدیت (Adenoiditis)، التهاب آدنوئیدها در نتیجه عفونت است. آدنوئید (لوزه سوم) توده‌هایی از بافت لنفاوی هستند که به بدن در مبارزه با عفونت کمک می‌کنند.
آدنوئیدها در حلق، که به آن فارنکس نیز گفته می‌شود، درست پشت بینی وجود دارند. همراه با لوزه‌ها، آدنوئیدها اولین خط دفاعی در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند.
سیستم لنفاوی چندین کار را برای محافظت از شما در برابر عفونت انجام می‌دهد. آدنوئیدها بخشی از سیستم لنفاوی هستند.
آدنوئیدها گلبول‌های سفید خون و آنتی‌بادی‌هایی را ذخیره می‌کنند که به از بین بردن عفونت‌های احتمالی که سلامتی شما را تهدید می‌کنند، کمک می‌کنند. اگر آدنوئیدها ملتهب شوند ممکن است عملکرد خود را به‌درستی انجام ندهند.
علائم آدنوئیدیت چیست؟
آدنوئیدیت ممکن است بهصورت تورم یا بزرگ شدن آدنوئیدها شروع شود. تورم ممکن است مجاری تنفسی شما را مسدود یا تنگ کند. همچنین ممکن است تنفس با بینی را دشوار کند.
سایر مشکلات مرتبط با آدنوئیدهای متورم عبارت‌اند از:
- صحبت کردن تودماغی، گویی که با بینی صحبت می‌کنید
- گلودرد یا خشکی گلو در اثر تنفس با دهان
- تنفس با دهان نسبت به تنفس با بینی برای شما راحت‌تر است
- خروپف در طول شب یا هرزمان که می‌خوابید
- علائم عفونت، مانند آبریزش بینی که مخاط سبز یا بی‌رنگ تولید می‌کند
چه عواملی باعث آدنوئیدیت می‌شود؟
آدنوئیدیت ممکن است در اثر عفونت باکتریایی ایجاد شود، مانند عفونت باکتری استرپتوکوک. همچنین می‌تواند توسط تعدادی ویروس ازجمله ویروس اپشتین-بار، آدنوویروس و رینوویروس ایجاد شود.
چه کسانی در معرض آدنوئیدیت هستند؟
عوامل خطر خاصی می‌تواند شما را در معرض ابتلا به عفونت‌های بافت آدنوئید قرار دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت‌های مکرر در حلق، گردن یا سر
- عفونت لوزه‌ها
- تماس با ویروس‌ها، میکروب‌ها و باکتری‌های موجود در هوا
کودکان بیشتر در معرض آدنوئیدیت هستند. دلیل آن این است که آدنوئیدها به‌تدریج در دوران کودکی کوچک می‌شوند. با رسیدن به اواخر سال‌های نوجوانی، آدنوئیدهای شما به‌طور کلی از بین می‌روند.
تشخیص آدنوئیدیت
پزشک ممکن است شما را به متخصصی به‌نام متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد. به متخصص گوش و حلق و بینی همچنین اتولارینگولوژیست می‌گویند. پزشک گوش و حلق و بینی آموزش تخصصی در زمینه عفونت‌ها، بیماری‌ها و مشکلات گوش و حلق و بینی دارد.
متخصص گوش و حلق و بینی شما به احتمال زیاد معاینه را برای تعیین محل آلودگی انجام می‌دهد. همچنین درمورد سابقه خانوادگی شما سوال می‌کند تا مشخص شود آیا مشکل شما ارثی است یا نه.
سایر آزمایش‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- معاینات حلق با استفاده از سواب برای به دست آوردن نمونه‌هایی از باکتری‌ها و ارگانیسم‌های دیگر
- آزمایش خون برای تعیین وجود ارگانیسم‌ها
- اشعه ایکس از سر و گردن برای تعیین اندازه آدنوئیدها و میزان عفونت
عوارض آدنوئیدیت چیست؟
ممکن است تعدادی از عوارض ناشی از آدنوئیدیت را تجربه کنید. این عوارض ممکن است منجر به التهاب مزمن یا شدید در بافت آدنوئید شود که به سایر نقاط سر و گردن گسترش می‌یابد.
عفونت گوش
ممکن است دچار عفونت گوش میانی شوید. آدنوئیدهای شما در کنار شیپورهای استاش قرار دارند، لوله‌هایی که باعث می‌شوند مایعات از گوش خارج شوند.
با شدیدتر شدن آدنوئیدیت، التهاب ممکن است دهانه لوله‌های منتهی به گوش میانی را مسدود کند. این مسئله می‌تواند منجر به عفونت و همچنین کم شنوایی شود.
گوش چسبنده (عفونت گوش میانی)
این بیماری ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که مخاط جمع شده و گوش میانی را مسدود کند که به‌طور معمول بهصورت انسداد شیپورهای استاش آغاز می‌شود و در شنوایی شما تأثیر می‌گذارد.
مشکلات سینوسی (سینوزیت)
حفره‌های سینوسی شما ممکن است از مایعات پُر شده و آلوده شوند. سینوس‌ها نواحی توخالی درون استخوان‌های صورت در اطراف چشم و بینی شما هستند که شامل حفره‌هایی از هوا هستند.
عفونت‌های قفسه سینه
اگر آدنوئیدها به شدت به ویروس یا باکتری آلوده شوند، ممکن است دچار عفونت قفسه سینه مانند ذات‌الریه یا برونشیت شوید. عفونت ممکن است به ریه‌ها، برونشیول‌ها و دیگر ساختارهای سیستم تنفسی گسترش یابد.
درمان آدنوئیدیت
اگر باکتری باعث آدنوئیدیت شما شود، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب در درمان بافت ملتهب آدنوئید موفقیت‌آمیز است. اگر ویروسی باعث آدنوئیدیت شما شده باشد، پزشک شما را در برنامه درمانی مختص ویروس قرار می‌دهد.
جراحی برای خارج کردن آدنوئیدها نیز ممکن است یک گزینه باشد. به این عمل آدنوئیدکتومی (Adenoidectomy) می‌گویند. از جراحی برای خارج کردن آدنوئیدهایی استفاده می‌شود که:
- با آنتی‌بیوتیک بهتر نشود
- عفونت‌های مکرر داشته باشد
- در کنار یک مشکل سلامتی زمینه‌ای، مانند سرطان یا تومور حلق و گردن وجود داشته باشد
- باعث مشکلات تنفسی و بلع شود
چشم‌انداز: آیا آدنوئیدیت به‌راحتی از بین می‌رود؟
آدنوئیدیت ناشی از عفونت باکتریایی با درمان آنتی‌بیوتیکی برطرف می‌شود و تنفس و بلع شما بهبود می‌یابد. آدنوئیدیت ناشی از ویروس به‌طور کلی خودبه‌خود برطرف می‌شود و رفع آن ممکن است 2 تا 3 هفته طول بکشد.
چگونه می‌توانم از آدنوئیدیت پیشگیری کنم؟
برای پیشگیری از آدنوئیدیت چند کار وجود دارد که می‌توانید انجام دهید. خوردن غذاهای سالم و نوشیدن مایعات فراوان مهم است. همچنین خواب کافی می‌تواند کمک کند. رعایت اقدامات بهداشتی مناسب می‌تواند احتمال عفونت را به حداقل برساند.
اگر کودک شما علائم آدنوئیدیت یا مشکلات حلقی دارد، به توصیه‌های متخصص اطفال او توجه کنید.