آدنوئیدکتومی (برداشتن آدنوئید) چیست؟
برداشتن آدنوئید (لوزه سوم) که به آن آدنوئیدکتومی (adenoidectomy) نیز گفته می‌شود، جراحی رایجی برای برداشتن آدنوئیدها است. آدنوئیدها غده‌هایی هستند که در سقف دهان، پشت کام نرم یعنی جایی که بینی به حلقق وصل می‌شود، قرار دارند.
آدنوئیدها آنتی‌بادی یا گلبول‌های سفید خون را تولید می‌کنند که به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. به‌طور معمول آدنوئیدها در دوران بلوغ کوچک می‌شوند و ممکن است در بزرگسالی از بین بروند.
پزشکان اغلب برداشتن آدنوئید و تانسیلکتومی (برداشتن لوزه‌ها) را با هم انجام می‌دهند. عفونت‌های حلق و عفونت‌های تنفسی مزمن اغلب باعث التهاب و عفونت در هردو غده می‌شوند.
چرا آدنوئیدها برداشته می‌شوند
عفونت‌های مکرر گلو می‌تواند باعث بزرگ شدن آدنوئیدها شود. آدنوئیدهای بزرگ‌شده می‌توانند مانع تنفس شوند و شیپورهای استاش را که گوش میانی شما را به پشت بینی متصل می‌کنند، مسدود کنند. برخی از کودکان با آدنوئیدهای بزرگ متولد می‌شوند.
گرفتگی شیپورهای استاش باعث عفونت گوش می‌شود که می‌تواند شنوایی و سلامت تنفس کودک شما را به خطر بیندازد.
علائم آدنوئیدهای بزرگ‌شده
آدنوئیدهای متورم، مجاری تنفسی را مسدود می‌کند و می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- عفونت مکرر گوش
- گلودرد
- مشکل در بلع
- مشکل تنفس از طریق بینی
- عادت به تنفس از دهان
- آپنه انسدادی خواب، که شامل افت دوره‌ای تنفس هنگام خواب است
عفونت‌های مکرر گوش میانی به دلیل تورم آدنوئیدها و گرفتگی شیپورهای استاش پیامدهای جدی دارد، مانند کاهش شنوایی که می‌تواند منجر به مشکلات گفتاری نیز شود.
اگر کودک شما عفونت‌های مزمن گوش یا گلویی داشته باشد که در این قسمت آورده شده است، ممکن است پزشک کودک شما برداشتن آدنوئید را توصیه کند:
- به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی پاسخ ندهد
- بیش از پنج یا شش بار در سال رخ دهد
- در تحصیل فرزندتان به دلیل غیبت مکرر مشکل ایجاد کند
آماده شدن برای آدنوئیدکتومی
دهان و گلو نسبت به سایر نواحی بدن راحت‌تر خونریزی می‌کنند، بنابراین پزشک ممکن است آزمایش خون درخواست کند تا بفهمد آیا خون فرزند شما به‌درستی لخته می‌شود و یا این‌که تعداد گلبول‌های سفید و قرمز خون وی طبیعی است یا نه. آزمایش خون قبل از عمل می‌تواند به پزشک کودک شما کمک کند تا اطمینان حاصل کند که خونریزی بیش از حد حین عمل و بعد از آن وجود نخواهد داشت.
در هفته قبل از جراحی، دارویی را که می‌تواند بر لخته شدن خون تأثیر بگذارد، مانند ایبوپروفن یا آسپرین، به کودک خود ندهید. برای درد می‌توانید از استامینوفن (تایلنول) استفاده کنید. اگر درمورد مناسب بودن داروها شک دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
روز قبل از جراحی، کودک شما نباید بعد از نیمه شب چیزی بخورد یا بیاشامد، که شامل آب هم هست. اگر پزشک داروهایی را برای مصرف قبل از جراحی تجویز کرده است، آن را فقط با کمی آب به کودک خود بدهید.
نحوه انجام آدنوئیدکتومی
جراح تحت بیهوشی عمومی، خواب عمیق ناشی از دارو، آدنوئیدکتومی انجام می‌دهد. این کار معمولاً در شرایط سرپایی انجام می‌شود، به این معنی که فرزند شما می‌تواند در روز جراحی به خانه برود.
آدنوئیدها معمولاً ازطریق دهان برداشته می‌شوند. جراح ابزاری کوچک را به دهان کودک شما وارد می‌کند تا آن را باز کند. سپس با ایجاد برشی کوچک یا با سوزاندن، که شامل درزگیری ناحیه با دستگاه حرارتی است، آدنوئیدها را از بین می‌برند.
سوزاندن و بستن محل با مواد جاذب مانند گاز، خونریزی را حین و بعد از عمل کنترل می‌کند. بخیه زدن معمولاً لازم نیست.
پس از انجام مراحل، کودک شما تا زمانی که از خواب بیدار شود در اتاق بهبودی می‌ماند. برای کاهش درد و تورم، دارو دریافت خواهید کرد. فرزند شما معمولاً در همان روز جراحی از بیمارستان به خانه می‌رود. بهبودی کامل پس از آدنوئیدکتومی معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد.
بعد از آدنوئیدکتومی
داشتن گلودرد تا دو تا سه هفته بعد از جراحی طبیعی است. برای جلوگیری از کمبود آب بدن، نوشیدن مایعات زیاد ضروری است. آبرسانی مناسب در واقع به تسکین درد کمک می‌کند.
طی دو هفته اول به کودک خود غذاهای پرادویه یا داغ یا غذاهای سخت و تُرد ندهید. مایعات و دسرهای سرد برای گلو کودک شما تسکین‌دهنده هستند.
درحالی‌که گلو کودک شما دردناک است، گزینه‌های مناسب رژیم غذایی و نوشیدنی‌های مناسب عبارتند از:
- آب
- آب‌میوه
- نوشابه غیرگازدار
- ژله
- بستنی
- شربت
- ماست
- پودینگ
- سس سیب
- آب‌مرغ یا آب‌گوشت گاو گرم
- گوشت و سبزیجات نرم و پخته‌شده
آیس‌کولار (ice collar) می‌تواند به رفع درد کمک کرده و تورم را کاهش دهد. با قرار دادن تکه‌های یخ در کیسه پلاستیکی دارای زیپ و بستن کیسه در حوله می‌توانید آیس‌کولار درست کنید. آیس‌کولار را جلوی گردن فرزند خود قرار دهید.
کودک شما باید تا یک هفته پس از جراحی از انجام فعالیت‌های سنگین اجتناب کند. درصورتی که کودک احساس کند می‌تواند به مدرسه برود و انرژی کافی برای این کار دارد و نیز درصورت تأیید جراح، ممکن است ظرف سه تا پنج روز کودک به مدرسه بازگردد.
خطرات آدنوئیدکتومی
برداشتن آدنوئید معمولاً عملی قابل‌تحمل است. خطرات ناشی از هرعمل جراحی شامل خونریزی و عفونت در محل جراحی است. همچنین خطرات مرتبط با بیهوشی مانند واکنش‌های آلرژیک و مشکلات تنفسی وجود دارد.
اگر کودک شما به هردارویی حساسیت دارد حتما به پزشک اطلاع دهید.
چشم‌انداز بلندمدت
آدنوئیدکتومی دارای سابقه طولانی در کسب نتایج عالی است. بعد از جراحی، بیشتر کودکان:
- عفونت‌های حلق کمتر و خفیف‌تری دارند
- عفونت گوش کمتری دارند
- از طریق بینی راحت‌تر نفس می‌کشند