تجمع جرم گوش و ایجاد انسداد

تجمع جرم گوش چیست؟

مجرای گوش شما روغن موم‌مانندی به‌نام سرومن (cerumen) تولید می‌کند که به آن جرم گوش می‌گویند. این جرم، گوش را از گرد و غبار، ذرات خارجی و میکروارگانیسم‌ها محافظت می‌کند. همچنین از پوست مجرای گوش در برابر تحریکات ناشی از آب محافظت می‌کند. در شرایط عادی، جرم اضافی به‌طور طبیعی راه خود را به خارج از مجرا و به سمت دهانه مجرای گوش پیدا می‌کند و با آب، شسته و خارج می‌شود.

وقتی غدد شما بیشتر از حد لازم جرم تولید می‌کند، ممکن است این جرم سخت شود و گوش را مسدود کند. وقتی گوش‌های خود را تمیز می‌کنید، ممکن است به‌طور تصادفی جرم را به قسمت‌های عمقی‌تر مجرا هُل دهید که این امر مجرای گوش را مسدود می‌کند. تجمع جرم گوش دلیلی شایع برای کم شنوایی موقتی است.

هنگام تلاش برای درمان تجمع و تراکم جرم گوش در خانه باید بسیار احتیاط کنید. اگر مشکل همچنان ادامه داشت، به پزشک خود مراجعه کنید. به‌طور کلی درمان سریع و بدون درد است و شنوایی می‌تواند به‌طور کامل بازیابی شود.

علل تجمع جرم گوش

بعضی از افراد مستعد تولید بیش از حد جرم گوش هستند، اما جرم اضافی به‌صورت خودکار منجر به انسداد نمی‌شود. در حقیقت، شایع‌ترین علت انسداد جرم گوش، خارج کردن آن در خانه است. استفاده از گوش پاک‌کن، گیره موی سر یا اشیا برای تمیز کردن مجرای گوش ممکن است جرم را وارد قسمت‌های عمقی‌تر کرده و انسداد ایجاد کند.

احتمال تجمع جرم گوش درصورت استفاده مکرر از هدفون نیز بیشتر است. استفاده از سمعک یا هندزفری می‌تواند ناخودآگاه مانع از بیرون آمدن جرم گوش از مجرای گوش شود و باعث انسداد شود.

علائم و نشانه‌های تجمع و تراکم جرم گوش

ظاهر جرم گوش از زرد روشن تا قهوه‌ای تیره متفاوت است. رنگ‌های تیره‌تر لزوما نشان‌دهنده انسداد نیستند.

علائم تجمع جرم گوش شامل موارد زیر است:

• کم شنوایی ناگهانی یا جزئی که معمولا موقتی است
• وزوز گوش، که زنگ زدن یا وزوز کردن در گوش است
• احساس پُری گوش
• درد گوش

چنانچه جرم گوش تجمع‌یافته خارج نشود، ممکن است منجر به عفونت گردد. اگر تجربه علائم عفونت را داشته‌اید، با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم شامل:

• درد شدید در گوش
• درد در گوش که فروکش نمی‌کند
• ترشح از گوش
• تب
• سرفه
• کم شنوایی دائمی
• بوی نامطبوع از گوش
• گیجی

توجه به این نکته ضروری است که کم شنوایی، گیجی و درد گوش دلایل زیاد دیگری نیز دارد. اگر هریک از این علائم مکرر رخ می‌دهد، به پزشک خود مراجعه کنید. ارزیابی کامل پزشکی می‌تواند به تعیین این‌که مشکل ناشی از جرم گوش اضافی است و یا مشکل دیگری است، کمک کند.

جرم گوش در کودکان

کودکان، مانند بزرگسالان، به‌طور طبیعی جرم گوش تولید می‌کنند. خارج کردن جرم گوش ممکن است وسوسه‌کننده باشد، اما انجام این کار ممکن است به گوش کودک شما آسیب برساند.

اگر گمان می‌کنید فرزند شما تجمع جرم گوش یا انسداد دارد، بهتر است به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک کودک شما نیز ممکن است هنگام معاینه گوش متوجه جرم اضافی شود و درصورت لزوم آن را خارج کند. همچنین اگر متوجه شدید کودک شما به علت حس ناخوشایند یا خارش، مدام انگشت یا اشیا دیگر را در گوش خود می‌کند، از پزشک بخواهید که گوش‌های او را از نظر تجمع جرم گوش بررسی کند.

جرم گوش در بزرگسالان

جرم گوش در سالمندان نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد. برخی از بزرگسالان ممکن است نسبت به تجمع جرم گوش بی‌تفاوت باشند تا زمانی ‌که شروع به انسداد مسیر شنوایی کند. در حقیقت، بیشتر موارد کم شنوایی انتقالی در سالمندان ناشی از تجمع جرم گوش است. این مسئله باعث می‌شود صداها خفه و گرفته به نظر برسد. همچنین سمعک می‌تواند در انسداد گوش با جرم نقش داشته باشد.

چگونه از شر جرم اضافی خلاص شویم

هرگز نباید سعی کنید خودتان تجمع جرم گوش را رفع کنید. این کار ممکن است آسیب بزرگی به گوش شما وارد کند و منجر به عفونت یا کم شنوایی شود.

البته اغلب می‌توانید خودتان را از شر جرم اضافی گوش خلاص کنید. درصورت لزوم از گوش پاک‌کن فقط برای قسمت‌های بیرونی‌تر گوش خود استفاده کنید.

نرم‌کننده جرم گوش

برای نرم کردن جرم گوش می‌توانید قطره‌های بدون نسخه که برای این منظور ساخته شده‌اند را خریداری کنید. همچنین می‌توانید از مواد زیر استفاده کنید:

• روغن معدنی
• آب اکسیژنه
• کاربامید پراکسید
• روغن بچه
• گلیسرین

شستشوی گوش

روش دیگر برای برطرف کردن تجمع جرم گوش، شستشوی گوش است. چنانچه آسیبی به گوش شما وارد شده و یا قبلا گوش خود را عمل جراحی کرده‌اید، هرگز سعی نکنید گوش خود را شستشو دهید. شستشوی پرده گوش پاره می‌تواند باعث کم شنوایی یا عفونت گردد.

هرگز از محصولاتی که برای شستشوی دهان یا دندان‌های شما ساخته شده است، استفاده نکنید. نیرویی که این محصولات به پرده گوش شما وارد می‌کنند، بیشتر از حدی است که پرده بتواند به‌صورت ایمن تحمل کند.

برای شستشوی صحیح گوش خود، دستورالعمل‌های ارائه شده پزشک را دنبال کنید و یا این مراحل را انجام دهید:

1. بایستید یا در حالتی که سر خود در وضعیت قائم نگه داشته‌اید، بنشینید.
2. قسمت بیرونی گوش خود را نگه ‌دارید و آن را به‌آرامی به سمت بالا بکشید.
3. با سرنگ، جریان آب هم‌دما با بدن را به داخل گوش خود بفرستید. آب بسیار سرد یا بسیار گرم می‌تواند باعث سرگیجه شود.
4. با خم کردن سر خود اجازه دهید آب خارج شود.

شاید لازم باشد این کار را چندین بار انجام دهید. اگر اغلب مشکل تجمع جرم گوش دارید، شستشوی منظم گوش ممکن است به پیشگیری از این وضعیت کمک کند.

از پزشک خود کمک بگیرید

برای رفع تجمع جرم گوش، بیشتر افراد نیازی به کمک‌های پزشکی ندارند. پزشکان می‌گویند که معمولا یک‌بار تمیز کردن گوش در سال جهت پیشگیری از تجمع جرم کافی است.

اگر قادر به پاک کردن جرم گوش نیستید و یا گوش شما بیشتر تحریک می‌شود، به پزشک مراجعه کنید. سایر بیماری‌ها نیز ممکن است باعث علائم مشابه تجمع جرم گوش شود. مهم است که پزشک شما بتواند این موارد را رد کند. آن‌ها می‌توانند از اتوسکوپ، ابزاری نوری با ذره‌بین استفاده کنند تا به‌وضوح درون گوش شما را مشاهده کنند.

برای خارج کردن جرم، پزشک ممکن است از موارد زیر استفاده کند:

• شستشو
• مکش (suction)
• کورت، ابزاری کوچک و منحنی‌شکل

دستورالعمل‌های پزشک خود را برای مراقبت‌های بعدی با دقت انجام دهید.

بیشتر افراد بعد از خارج کردن جرم مشکلی ندارند. شنوایی اغلب بلافاصله به‌حالت طبیعی برمی‌گردد. البته برخی از افراد مستعد تولید بیش از حد جرم هستند و دوباره با این مشکل روبرو خواهند شد.

هشدار درباره شمع گوش

شمع‌های گوش (ear candling) برای تجمع جرم گوش و سایر بیماری‌ها به بازار عرضه می‌شوند، اما سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به مصرف‌کنندگان هشدار می‌دهد که این محصولات ممکن است ایمن نباشند.

به این روش درمانی، ear coning یا درمان حرارتی گوش نیز می‌گویند و شامل قرار دادن لوله‌ای روشن شده از جنس پارچه پوشیده با موم زنبور عسل یا پارافین در گوش است. فرض بر این است که مکش تولیدشده، جرم را از مجرای گوش بیرون می‌کشد. طبق اعلام FDA، استفاده از این شمع‌ها می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• سوختگی گوش و صورت
• خونریزی
• پارگی پرده گوش
• آسیب‌های ناشی از چکه کردن موم
• خطرات آتش

این موارد می‌تواند به‌ویژه برای کودکان خردسال، که هنوز در ثابت ماندن و تکان نخوردن مشکل دارند، خطرناک باشد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده گزارش‌هایی از آسیب‌ها و سوختگی دریافت کرده است که برخی از آن‌ها نیاز به جراحی سرپایی داشته‌اند. اورژانس معتقد است که گزارش چنین حوادثی احتمالا کمتر از مواردی است که رخ داده است.

قبل از تلاش برای استفاده از این محصولات، با پزشک خود مشورت کنید.

چشم‌انداز 

گاهی جرم گوش آزاردهنده است، اما بخشی طبیعی از سلامت گوش شماست. باید از خارج کردن جرم گوش با اشیا خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند مشکل را بدتر کند. در موارد شدید، گوش پاک‌کن‌ها حتی ممکن است به پرده گوش یا مجرای گوش آسیب برسانند.

مراجعه به پزشک معمولا فقط در مواقعی نیاز است که جرم بیش از حد در گوش وجود داشته باشد و به‌خودی‌خود بیرون نیاید. اگر مشکوک به تجمع و تراکم جرم گوش و یا انسداد گوش هستید، جهت دریافت کمک به پزشک خود مراجعه کنید.