عفونت گوش خارجی چیست؟
عفونت گوش خارجی یا اوتیت خارجی (otitis externa)، عفونت دهانه خارجی و مجرای گوش است که قسمت خارجی گوش را به پرده گوش متصل می‌کند. یکی از انواع شایع عفونت گوش خارجی، گوش شناگر (swimmer’s ear) است.
عفونت گوش خارجی اغلب ناشی از قرار گرفتن در معرض رطوبت است. این عفونت در کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که زیاد شنا می‌کنند، شایع است. در ایالات متحده سالانه نزدیک به 4/2 میلیون نفر به علت ابتلا به گوش شناگر به پزشک مراجعه می‌کنند.
چه عواملی باعث عفونت گوش خارجی می‌شود؟
شنا (یا حتی استحمام یا دوش گرفتن مکرر) ممکن است منجر به عفونت گوش خارجی شود. آب باقی‌مانده در مجرای گوش می‌تواند محل تولید باکتری‌ها باشد.
همچنین اگر لایه نازکی از پوست مجرای گوش آسیب ببیند، عفونت ممکن است ایجاد شود. خاراندن شدید، استفاده از هدفون یا گوش پاک‌کن در گوش ممکن است به پوست لطیف مجرای گوش آسیب برساند.
وقتی لایه‌ای از پوست آسیب‌دیده و ملتهب شود، می‌تواند پایگاهی برای باکتری‌ها فراهم کند. جرم گوش (سرومن) دفاع طبیعی گوش در برابر عفونت است، اما قرار گرفتن مداوم در معرض رطوبت و دستکاری می‌تواند جرم گوش را تخلیه و احتمال عفونت را بیشتر کند.
علائم عفونت گوش خارجی
علائم اوتیت خارجی عبارت‌اند از:
- تورم
- قرمزی
- التهاب
- درد یا ناراحتی گوش
- ترشح چرک
- خارش
- تخلیه بیش از حد مایعات
- شنوایی ناواضح یا کاهش‌یافته
درد شدید در صورت، سر یا گردن می‌تواند نشان‌دهنده پیشروی زیاد عفونت باشد. علائم همراه با تب یا غدد لنفاوی متورم نیز ممکن است نشان‌دهنده پیشروی عفونت باشد. اگر با هر یک از این علائم گوش درد دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی در معرض خطر عفونت گوش خارجی هستند؟
شنا بزرگترین عامل خطر ابتلا به اوتیت خارجی است، به‌ویژه شنا در آب با مقادیر زیاد باکتری. در استخرهایی که به میزان کافی کلر دارند، احتمال انتشار باکتری کمتر است.
دوش گرفتن یا تمیز کردن بیش از حد گوش‌ها نیز ممکن است باعث عفونت شود. هرچه مجرای گوش باریک‌تر باشد، احتمال ماندن آب داخل آن بیشتر است. مجرای گوش کودکان به‌طور معمول باریک‌تر از مجرای گوش بزرگسالان است.
استفاده از هدفون یا سمعک و همچنین حساسیت‌های پوستی، اگزما و تحریکات پوستی ناشی از محصولات مربوط به مو نیز خطر ابتلا به عفونت گوش خارجی را افزایش می‌دهد.
شایان ذکر است، گوش شناگر مسری نیست.
درمان‌های عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی ممکن است بدون درمان بهبود یابد. قطره‌های گوش حاوی آنتی‌بیوتیک رایج‌ترین درمان مواردی از عفونت گوش خارجی هستند که به‌خودی‌خود بهبود نیافته است. این قطره‌ها را پزشک تجویز می‌کند.
پزشکان همچنین ممکن است قطره‌های آنتی‌بیوتیک مخلوط با استروئیدها را برای کاهش تورم مجرای گوش تجویز کنند. قطره‌های گوش معمولا چندین بار در روز به‌مدت 7 تا 10 روز استفاده می‌شوند.
اگر دلیل عفونت گوش خارجی قارچ باشد، پزشک شما قطره گوش ضدقارچ تجویز می کند. این نوع عفونت بیشتر در مبتلایان به دیابت یا نقص سیستم ایمنی مشاهده می‌شود.
برای کاهش علائم، مهم است که هنگام بهبود عفونت، آب وارد گوش‌ها نشود.
برای کاهش درد می‌توان از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کرد. در موارد شدید، ممکن است داروی مسکن با نسخه تجویز شود.
درمان‌های خانگی برای عفونت گوش خارجی
مهم‌ترین قسمت درمان خانگی برای عفونت گوش خارجی پیشگیری است. خشک نگه داشتن گوش تاحد امکان خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
نکات دیگری که باید به‌خاطر بسپارید عبارت‌اند از:
- استفاده از پنبه یا قالب محافظ گوش نرم، برای جلوگیری از ورود آب به گوش هنگام دوش گرفتن یا استحمام
- استفاده از کلاه شنا
- خودداری از دستکاری گوش، حتی با گوش پاک‌کن
- اجتناب از خارج كردن جرم گوش به‌تنهایی
- استفاده از قطره گوش حاوی الکل و یا سرکه پس از شنا برای کمک به خشک شدن آب اضافی (این ترکیب شامل 50 درصد الکل تنظیف است، 25 درصد سرکه سفید و 25 درصد آب مقطر است)
- خشک کردن سر و گوش‌ها پس از شنا
عفونت گوش خارجی در کودکان
کودکان، به‌ویژه آن‌هایی که زمان زیادی در آب هستند، بیشتر در معرض عفونت گوش خارجی هستند. مجرای گوش آن‌ها کوچکتر از مجرای گوش بزرگسالان است، به همین دلیل تخلیه مناسب مایعات از گوش کودکان را دشوارتر می‌کند و ممکن است منجر به افزایش عفونت شود.
درد گوش شایع‌ترین علامت عفونت گوش خارجی است. کودکان کوچکتر یا کودکانی که نمی‌توانند صحبت کنند ممکن است علائمی مانند موارد زیر مواجه شوند:
- کشیدن گوش
- گریه کردن هنگام لمس گوش
- تب، در موارد نادر
- کلافه بودن، گریه بیش از حد معمول یا مشکل خوابیدن
- تخلیه مایعات از گوش
عوارض و موارد اورژانسی
اگر عفونت گوش خارجی درمان نشود و به‌خودی‌خود بهبود نیابد، ممکن است چندین عارضه ایجاد کند.
آبسه می‌تواند اطراف منطقه آسیب‌دیده داخل گوش ایجاد شود. این آبسه‌ها ممکن است به‌خودی‌خود بهبود یابند، یا ممکن است لازم باشد پزشک شما آن‌ها را تخلیه کند.
عفونت‌های طولانی‌مدت گوش خارجی ممکن است باعث تنگ شدن مجرای گوش شوند. این مسئله ممکن است در شنوایی تاثیر گذارد و در موارد شدید باعث کم شنوایی شود و باید با آنتی‌بیوتیک درمان شود.
پارگی یا سوراخ پرده گوش نیز ممکن است عارضه عفونت گوش خارجی باشد که در اثر وارد کردن اشیا به گوش ایجاد می‌شود. آن می‌تواند بسیار دردناک باشد. علائم شامل کم شنوایی موقتی، زنگ زدن یا وزوز گوش، ترشح و خونریزی از گوش است.
در موارد نادر، اوتیت خارجی نکروزی (بدخیم) رخ می‌دهد. این عارضه‌ای بسیار جدی است، به‌طوری که عفونت به غضروف و استخوانی که مجرای گوش شما را احاطه می‌کند، گسترش می‌یابد.
بزرگسالان دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض خطر هستند. بدون درمان، می‌تواند کشنده باشد. این موارد اورژانس پزشکی محسوب می‌شود، با علائمی مانند:
- درد شدید در گوش و سردرد، به‌ویژه در شب
- ترشح مداوم گوش
- فلج عصب صورت (افتادگی صورت) در سمت گوش آسیب‌دیده
- استخوان نمایان شده در مجرای گوش
چگونه عفونت گوش خارجی تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولا می‌تواند با ارزیابی علائم بیمار و مشاهده گوش بیمار با اتوسکوپ، عفونت گوش خارجی را تشخیص دهد.
چشم‌انداز و پیشگیری
چشم‌انداز عفونت گوش خارجی معمولا کاملا خوب است: عفونت‌هایی که اغلب به‌تنهایی بهبود می‌یابند به‌سادگی با استفاده از قطره‌های گوش برطرف می‌شوند.
بهترین راه برای پیشگیری از گوش شناگر این است که گوش‌های‌تان را تاحد امکان خشک نگه دارید.
- وقتی در حال شنا هستید، استفاده از قالب محافظ گوش یا کلاه شنا می‌تواند کمک کند.
- پس از شنا یا دوش گرفتن، توصیه می‌شود که گوش‌های خود را کاملا خشک کنید.
- کج کردن سر به‌طوری که هر گوش به سمت زمین باشد به تخلیه آب اضافی کمک می‌کند.
- دور نگه داشتن اشیایی مانند گوش پاک‌کن، سنجاق مو، خودکار یا مداد از گوش خود به جلوگیری از آسیب و کاهش خطر ابتلا به عفونت کمک می‌کند.
