مقدمه
کلستئاتوم رشد غیرطبیعی و غیرسرطانی پوست است که می‌تواند در قسمت میانی گوش یا پشت پرده گوش ایجاد شود. ممکن است نقص مادرزادی باشد، اما بیشتر به دلیل عفونت‌های مکرر گوش میانی ایجاد می‌شود.
کلستئاتوم اغلب به‌صورت کیست یا کیسه ایجاد می‌شود، و لایه‌هایی از پوست پیرشده را بیرون می‌ریزد. با جمع شدن این سلول‌های مرده‌ی پوست، اندازه این رشد غیرطبیعی می‌تواند افزایش یافته و استخوان‌های ظریف گوش میانی را تخریب کند. این مشکل ممکن است بر شنوایی، تعادل و عملکرد عضلات صورت تأثیر بگذارد.
علل کلستئاتوم
علاوه بر عفونت‌های مکرر، کلستئاتوم ممکن است به دلیل عملکرد نامناسب شیپور استاش، لوله‌ای که از پشت بینی به وسط گوش منتهی می‌شود، نیز باشد.
شیپور استاش اجازه می‌دهد هوا درگوش جریان یابد و فشار گوش را متعادل می‌سازد. به دلیل موارد زیر ممکن است شیپور استاش به‌درستی کار نکند:
- عفونت‌های مزمن گوش
- عفونت‌های سینوسی
- سرماخوردگی
- آلرژی
اگر شیپور استاش شما به‌درستی کار نمی‌کند، ممکن است خلا جزئی در گوش میانی شما ایجاد شود. این مسئله ممکن است باعث شود بخشی از پرده گوش‌تان به سمت گوش میانی کشیده شود و کیستی ایجاد شود که می‌تواند به کلستئاتوم تبدیل شود. سپس با پُر شدن از سلول‌های قدیمی پوست، مایعات و سایر مواد زائد، بزرگتر می‌شود.
کلستئاتوم در کودکان
در موارد بسیار نادر ممکن است نوزادی با کلستئاتوم متولد شود که یک نقص مادرزادی محسوب می‌شود. کلستئاتوم مادرزادی می‌تواند در گوش میانی یا سایر نواحی گوش ایجاد شود.
در مواردی که کودکان در اوایل زندگی به‌طور مکرر به عفونت گوش مبتلا می‌شوند، ممکن است کلستئاتوم از سنین پایین ایجاد شود.
علائم کلستئاتوم چیست؟
بروز علائم مرتبط با کلستئاتوم معمولاً خفیف است. وقتی کیست بزرگتر می‌شود و شروع به ایجاد مشکل در گوش شما می‌کند، علائم شدیدتر می‌شوند.
ابتدا ممکن است گوش آسیب‌دیده، مایعی با بوی بد ترشح کند. با رشد کیست، احساس فشاری در گوش شما ایجاد می‌شود که ممکن است برخی از ناراحتی‌ها و موارد ناخوشایند را سبب شود. همچنین ممکن است درد زیادی را در گوش یا پشت گوش خود احساس کنید. فشار کیست درحال رشد حتی ممکن است باعث کم شنوایی در گوش آسیب‌دیده شود.
اگر هرکدام از این علائم را دارید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. درصورت ادامه رشد کنترل نشده‌ی کیست، سرگیجه، فلج عضله صورت و کم شنوایی دائمی ممکن است رخ دهد.
عوارض احتمالی کلستئاتوم چیست؟
درصورت عدم درمان، کلستئاتوم بزرگتر شده و عوارضی را ایجاد می‌کند که خفیف تا بسیار شدید است.
سلول‌های پوستی مرده که در گوش تجمع پیدا می‌کنند، محیطی ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کنند. این به معنی آن است که کیست می‌تواند آلوده شود و باعث التهاب و ترشح مداوم گوش گردد.
با گذشت زمان، کلستئاتوم ممکن است استخوان اطراف گوش را نیز تخریب کند. این مسئله می‌تواند به پرده گوش، استخوان‌های داخل گوش، استخوان‌های نزدیک مغز و اعصاب صورت آسیب برساند. اگر استخوان‌های داخل گوش بشکنند، ممکن است کم شنوایی دائمی رخ دهد.
کیست درصورت ادامه رشد ممکن است حتی به صورت نیز گسترش یابد و باعث ضعف عضلات صورت شود.
سایر عوارض احتمالی عبارتند از:
- عفونت مزمن گوش
- تورم گوش داخلی
- فلج عضلات صورت
- مننژیت، که عفونت مغزی خطرناکی است
- آبسه‌های مغزی، یا تجمع چرک در مغز
چگونه کلستئاتوم تشخیص داده می‌شود؟
برای تعیین این‌که آیا به کلستئاتوم مبتلا هستید یا خیر، پزشک با استفاده از اتوسکوپ داخل گوش شما را معاینه می‌کند. این وسیله پزشکی به پزشک شما اجازه می‌دهد تا ببیند نشانه‌هایی از رشد کیست وجود دارد یا نه. به‌طور خاص پزشک به دنبال رسوب قابل‌مشاهده سلول‌های پوستی یا توده بزرگی از رگ‌های خونی در گوش خواهد بود.
اگر علائم واضح کلستئاتوم وجود نداشته باشد، ممکن است نیاز باشد که پزشک انجام سی‌تی اسکن را توصیه کند. اگر علائم خاصی مانند گیجی و ضعف عضلات صورت را داشته باشید هم ممکن است سی‌تی اسکن درخواست کند. سی‌تی اسکن تست تصویربرداری بدون درد است که تصاویر را از سطح مقطع بدن شما ثبت می‌کند. این اسکن به پزشک شما اجازه می‌دهد تا داخل گوش و جمجمه شما را ببیند که می‌تواند به او کمک کند تا کیست را بهتر ببیند یا سایر علل احتمالی علائم شما را رد کند.
درمان کلستئاتوم
به‌طور کلی تنها راه درمان کلستئاتوم برداشتن آن با جراحی است. کیست باید برداشته شود تا از عوارضی که درصورت بزرگتر شدن ایجاد می‌شود، جلوگیری گردد. کلستئاتوم به‌طور طبیعی از بین نمی‌رود و معمولاً به رشد خود ادامه می‌دهد و مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند.
پس از تشخیص کلستئاتوم، به احتمال زیاد برای درمان کیست آلوده، کاهش التهاب و تخلیه گوش آنتی‌بیوتیک، قطره‌های گوش و تمیز کردن دقیق گوش تجویز می‌شود. سپس پزشک متخصص شما می‌تواند ویژگی‌های رشدی کیست را بهتر تجزیه و تحلیل کرده و برنامه‌ای برای برداشتن آن طی جراحی تنظیم کند.
در بیشتر موارد، جراحی عملی سرپایی است. این به معنی آن است که شما مجبور نیستید بعد از انجام این عمل در بیمارستان بمانید. بستری شدن در بیمارستان تنها درصورت بزرگ بودن کیست یا داشتن عفونت جدی لازم است. جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. پس از جراحی اولیه برای برداشتن کیست، اغلب جراحی برای بازسازی قسمت‌های آسیب‌دیده گوش و اطمینان از این‌که کیست به‌طور کامل برداشته شده است، لازم است.
پس از برداشتن کلستئاتوم، برای ارزیابی نتایج و اطمینان از عدم عود کیست، باید پیگیری‌های بعدی انجام شود. چنانچه کیست، هر استخوانی در گوش شما را شکسته باشد، برای ترمیم آن به جراحی دوم نیاز دارید.
برخی از افراد پس از جراحی، گیجی یا اختلالات چشایی موقتی را تجربه می‌کنند. این عوارض تقریباً در عرض چند روز برطرف می‌شوند.
نکاتی برای پیشگیری از کلستئاتوم
از کلستئاتوم مادرزادی نمی‌توان پیشگیری کرد، اما والدین باید از این وضعیت آگاه باشند تا درصورت وجود آن، سریع شناسایی و درمان شود.
با درمان سریع و کامل عفونت گوش می‌توانید در سنین بالاتر از کلستئاتوم پیشگیری کنید. با این وجود، هنوز هم ممکن است کیست ایجاد شود. برای پیشگیری از عوارض مهم است که درمان کلستئاتوم در اسرع وقت انجام شود. اگر فکر می‌کنید کلستئاتوم دارید، فوری با پزشک خود تماس بگیرید.
چشم‌انداز طولانی‌مدت برای افراد مبتلا به کلستئاتوم
چشم‌انداز طولانی‌مدت برای افراد مبتلا به کلستئاتوم به‌طور کلی خوب است. اگر کیست زود برداشته شود عوارض معمولاً نادر است. اگر کیسه کلستئاتوم قبل از شناسایی بسیار بزرگ یا پیچیده شده باشد، ممکن است درجاتی از کم شنوایی دائمی رخ دهد. عدم تعادل و سرگیجه نیز می‌تواند ناشی از خوردگی اعصاب حساس و استخوان‌های ظریف گوش توسط کلستئاتومی بزرگ باشد.
حتی اگر اندازه کیست افزایش یابد، تقریباً همیشه می‌توان آن را با موفقیت طی جراحی برداشت.
سوال:
برخی از عوامل خطر کلستئاتوم چیست؟
پاسخ:
نگران‌کننده‌ترین عامل خطر، عفونت‌های مکرر در گوش میانی است. تخلیه نامناسب از طریق شیپور استاش نیز می‌تواند ناشی از آلرژی‌های شدید باشد. از عوامل خطر عفونت‌های مکرر گوش میانی می‌توان به سابقه خانوادگی عفونت گوش، شرایطی که شما را مستعد ابتلا به عفونت‌های سینوسی و گوش می‌کند و همچنین قرار گرفتن در معرض دود سیگار اشاره کرد.
