از زمان تولد، کودک شما صداهای زیادی تولید می‌کند. این صداها شامل غان و غون، صداسازی در حلق و البته گریه کردن است. پس از آن، اغلب مدتی قبل از پایان سال اول زندگی‌کودک، او اولین واژه را بیان می‌کند.
بیان اولین کلمه، چه این کلمه “ماما” باشد یا “دادا” یا چیزی دیگر، نقطه عطفی بزرگ و زمانی هیجان‌انگیز برای شما است، اما با بزرگتر شدن کودک، ممکن است از خود بپرسید که چگونه مهارت‌های زبانی او با همسالانش مقایسه می‌شود.
به بیان واضح، کودکان با سرعت‌های متفاوتی صحبت کردن را یاد می‌گیرند. بنابراین اگر کودک شما دیرتر از خواهر یا برادر بزرگترش صحبت کند، احتمالاً جای نگرانی نیست. در عین حال، درک نقاط عطف طبیعی زبان کمک‌کننده است. به این ترتیب می‌توانید مشکلات رشدی احتمالی را زودهنگام متوجه شوید. واقعیت این است که برخی از کودکان نوپا هنگام آموختن صحبت کردن به کمی کمک اضافی نیاز دارند.
در این مقاله به نقاط عطف طبیعی زبان و همچنین چند فعالیت سرگرم‌کننده برای تشویق و تقویت گفتار پرداخته خواهد شد.
رشد زبان از 0 تا 36 ماهگی
اگرچه کودکان نوپا مهارت‌های زبانی را به تدریج کسب می‌کنند و توسعه می‌دهند، از همان بدو تولد با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
0 تا 6 ماهگی
برای بچه‌های 0 تا 6 ماه، تولید صداهای غان و غون و هجاگویی غیرمعمول نیست. در این سن، آن‌ها حتی می‌توانند درک کنند که شما درحال صحبت کردن هستید. آن‌ها اغلب سر خود را به سمت صدای افراد یا اصوات محیطی برمی‌گردانند.
همان‌طور که آن‌ها چگونگی درک زبان و ارتباط را یاد می‌گیرند، دنبال کردن دستورالعمل‌ها، پاسخ دادن به اسم خود و در واقع گفتن اولین کلمه برای‌شان آسان‌تر می‌شود.
7 تا 12 ماهگی
به‌طور معمول، نوزادان 7 تا 12 ماهه ممکن است کلمات ساده مانند “نه” را درک کنند. آن‌ها ممکن است برای برقراری ارتباط از حرکات و اشاره‌ها استفاده کنند و ممکن است گنجینه واژگانی در حدود یک تا سه کلمه داشته باشند، هرچند ممکن است اولین کلمات خود را تا پس از 1 سالگی بیان نکنند.
13 تا 18 ماهگی
حدود 13 تا 18 ماهگی، گنجینه واژگان کودک می‌تواند به 10 تا بیش از 20 کلمه گسترش پیدا کند. در این مرحله است که کودک شروع به تکرار کلمات می‌کند (بنابراین مراقب چیزی که می‌گویید باشید). کودک همچنین می‌تواند دستورات ساده، مانند “کفش را بردار”، را درک کند و معمولا می‌تواند درخواست‌های خاصی را بیان کند.
19 تا 36 ماهگی
در سن 19 تا 24 ماهگی، واژگان کودک به 50 تا 100 کلمه افزایش یافته است. کودک احتمالاً می‌تواند مواردی مانند اعضای بدن و افراد آشنا را نام ببرد و ممکن است شروع به صحبت کردن با عبارات یا جملات کوتاه کند.
تا زمانی که کودک نوپای شما 2 تا 3 ساله شود، کودک می‌تواند گنجینه واژگان 250 کلمه‌ای یا بیشتر داشته باشد. کودک می‌تواند سوال بپرسد، مواردی را درخواست کند و دستورالعمل‌های جزئی‌تری را دنبال کند.
چگونه صحبت کردن را به کودک نوپای خود یاد بدهید؟
البته محدوده‌های سنی بالا فقط یک راهنما هستند. حقیقت این است که برخی از کودکان نوپا مهارت‌های زبانی را کمی دیرتر از دیگران کسب می‌کنند. این به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد.
اگرچه فرزند شما به احتمال زیاد در آینده مهارت‌های زبانی را فرا خواهد گرفت، اما در این زمان کارهای زیادی هست که می‌توانید برای تقویت گفتار و کمک به رشد مهارت‌های زبانی کودک خود انجام دهید.
با هم بخوانید
خواندن برای فرزندتان، تا جایی که ممکن است و به‌صورت روزانه، یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای تقویت رشد زبان انجام دهید. مطالعه‌ای در سال 2016 نشان داد که کودکان از طریق خواندن کتاب‌های تصویری، نسبت به شنیدن گفتار بزرگسالان، در معرض واژگان گسترده‌تری هستند.
در حقیقت طبق مطالعه‌ای در سال 2019، خواندن روزانه فقط یک کتاب می‌تواند این کودکان را در معرض 1.4 میلیون کلمه بیشتر نسبت به کودکانی قرار دهد که در مهد کودک برای آن‌ها کتاب خوانده نمی‌شود!
از زبان اشاره استفاده کنید
نیازی نیست که به زبان اشاره مسلط باشید تا چند اشاره پایه و اولیه را به کودک نوپای خود بیاموزید.
بسیاری از والدین به نوزادان و کودکان نوپای خود یاد داده‌اند که چگونه کلماتی مانند “بیشتر”، “شیر” و “تمام شد” را با استفاده از زبان اشاره اجرا کنند. کودکان خردسال اغلب راحت‌تر از بزرگسالان، زبان دوم را کسب می‌کنند. این مسئله ممکن است به آن‌ها اجازه دهد در سن بسیار کمتری ارتباط برقرار کرده و افکار و احساسات خود را ابراز کنند.
همزمان با گفتن کلمه “بیشتر”، اشاره مربوط به آن را اجرا کنید. این کار را مرتب انجام دهید تا کودک اشاره را بیاموزد و کلمه را با آن مرتبط کند.
دادن توانایی ابراز وجود به کودک نوپا از طریق زبان اشاره ممکن است به آن‌ها کمک کند تا در ارتباطات خود، احساس اعتماد و اطمینان بیشتری داشته باشند. کمک به آن‌ها در برقراری ارتباط با احساس ناامیدی و ناکامی کمتر ممکن است به ایجاد محیطی بهتر برای یادگیری بیشتر زبان کمک کند.
هروقت ممکن است از زبان استفاده کنید
فقط به این دلیل که کودک شما نمی‌تواند صحبت کند، نباید تمام طول روز را در سکوت بنشینید. هرچه بیشتر صحبت کنید (و افکار خود را بیان کنید)، یادگیری زبان در سنین پایین‌تر برای کودک نوپای شما آسان‌تر خواهد بود.
اگر درحال تعویض پوشک کودک نوپای خود هستید، آنچه را انجام می‌دهید تعریف کرده یا توضیح دهید. بگذارید کودک از کارهای روزانه شما باخبر شود یا درمورد هرچیز دیگری که به ذهن‌تان خطور می‌کند، صحبت کنید. حتماً مواقعی که ممکن است، از کلمات ساده و جملات کوتاه استفاده کنید.
همچنین می‌توانید هنگام انجام کارهای روزانه خود، با خواندن برای کودک نوپای خود، او را به صحبت کردن ترغیب کنید. می‌توانید دستور پخت غذا را، حین تهیه آن همراه با کودک خود، بخوانید و یا اگر از گردش در محله خود لذت می برید، علائم خیابان را هنگام نزدیک شدن به آن‌ها بخوانید.
حتی می‌توانید برای کودک خود آواز بخوانید، شاید لالایی موردعلاقه او. اگر این لالایی‌ها آهنگ ندارند، آهنگ موردعلاقه خود را بخوانید.
از صحبت کردن کودکانه خودداری کنید
اگرچه وقتی بچه‌های کوچک از کلمات اشتباه استفاده می‌کنند یا کودکانه صحبت می‌کنند، بانمک و دوست‌داشتنی به نظر می‌رسند اما این کار را به آن‌ها بسپارید. فکر نکنید باید آن‌ها را اصلاح کنید، فقط با کاربرد مناسب و درست کلمه پاسخ دهید.
آیتم‌ها را نام ببرید
برخی از کودکان نوپا به‌جای بیان خواسته خود، به آن اشاره می‌کنند. کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به‌عنوان مترجم فرزند خود عمل کنید و به او کمک کنید تا اسم آیتم‌های خاصی را بفهمد.
به‌عنوان مثال، اگر کودک شما به لیوان آب‌میوه اشاره کرد، با گفتن این جمله پاسخ دهید: “آب‌میوه. آب-میوه می‌خواهی؟”. هدف تشویق کودک به گفتن کلمه “آب‌میوه” است. بنابراین دفعه بعدی که کودک می-خواهد چیزی بنوشند، به‌جای این‌که فقط اشاره کند، او را به گفتن کلمه واقعی تشویق کنید.
پاسخ‌های کودک را بسط دهید
روش دیگر برای گسترش واژگان کودک، بسط دادن پاسخ‌های اوست. به‌عنوان مثال، اگر کودک شما سگی را ببیند و کلمه “سگ” را بگوید، می‌توانید با گفتن “بله، این یک سگ قهوه‌ای بزرگ است”، پاسخ دهید.
همچنین می‌توانید از این روش، وقتی کودک کلماتی را در جمله حذف می‌کند استفاده کنید. کودک ممکن است بگوید: “سگ، بزرگ”. شما می‌توانید با گفتن: “سگ بزرگ است” جمله او را بسط دهید.
به فرزندتان گزینه‌هایی برای انتخاب بدهید
همچنین می‌توانید با دادن گزینه‌هایی برای انتخاب به کودک خود، ارتباط را تقویت کنید. فرض کنید شما دو آب‌میوه دارید و می‌خواهید کودک شما بین آب پرتقال و آب سیب یکی را انتخاب کند. می‌توانید از کودک خود بپرسید: “پرتقال می‌خواهی یا سیب؟”
اگر کودک با اشاره کردن یا حرکات خود پاسخ داد، او را به استفاده از کلمات ترغیب کنید.
زمان استفاده از رسانه را محدود کنید
مطالعه‌ای در سال 2018 نشان داد که افزایش زمان استفاده از دستگاه‌های رسانه‌ای سیار با تاخیر زبان در کودکان 18 ماهه ارتباط دارد. متخصصان بیان می‌کنند تعامل با دیگران، نه خیره شدن به یک صفحه نمایش، بهترین کار برای رشد زبان است.
آكادمی متخصصین اطفال آمریكا (AAP) به كودكان 2 تا 5 سال، عدم استفاده از این وسایل به مدت بیشتر از 1 ساعت و به كودكان کوچکتر نیز زمان كمتری (کمتر از 1 ساعت) را توصیه می‌کند.
اگر کودک شما صحبت نمی‌کند، چه کنید
اگر تمامی این تلاش‌ها را برای وادار کردن کودک خود به صحبت کردن انجام دادید، ممکن است کودک در ارتباط کلامی مشکل داشته باشد. علائم تاخیر زبانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تا سن 2 سالگی صحبت نکند
- در دنبال کردن دستورالعمل‌ها مشکل دارد
- در کنار هم قرار دادن اجزای یک جمله مشکل دارد
- واژگان محدودی دارد (نسبت به سن)
اگر نگرانی دارید، با متخصص اطفال کودک خود صحبت کنید. دلایل احتمالی تاخیر زبان می‌تواند شامل ناتوانایی‌های ذهنی و اختلالات شنوایی باشد. تأخیر در زبان ممکن است نشانه‌ای از اختلال طیف اوتیسم نیز باشد.
ممکن است کودک شما برای تعیین علت اصلی به ارزیابی جامع نیاز داشته باشد. این ارزیابی می‌تواند شامل ملاقات با آسیب‌شناس گفتار، روانشناس کودک و احتمالاً شنوایی‌شناس باشد. این متخصصان می‌توانند مشکل را شناسایی کرده و سپس راه‌حل‌هایی را برای کمک به کودک شما در دستیابی به نقاط عطف زبانی پیشنهاد کنند.
چکیده
شنیدن اولین کلمه کودک‌تان، موقعیتی هیجان‌انگیز است و با بزرگتر شدن کودک، ممکن است با دنبال کردن دستورالعمل‌ها و کنار هم قرار دادن جملات توسط او، به همان اندازه هیجان‌زده شوید؛ بنابراین دلسردکننده است وقتی کودک نوپای شما علی‌رغم انتظار شما، به این نقاط عطف مهم نرسد.
اما حتی اگر کودک شما تأخیر زبانی را تجربه کند، این مسئله همیشه نشانه یک مشکل جدی نیست. به یاد داشته باشید رشد مهارت‌های زبانی کودکان با سرعت‌های مختلفی اتفاق می‌افتد. اگر هرگونه نگرانی دارید یا احساس می‌کنید مشکل زمینه‌ای وجود دارد، برای احتیاط با متخصص اطفال مشورت کنید.
