اختلالات گفتاری چیست؟
اختلالات گفتاری (speech disorder) می‌تواند در نحوه تولید صداها برای ایجاد کلمات تأثیر بگذارد. برخی اختلالات صوتی خاص نیز ممکن است اختلال گفتاری در نظر گرفته شوند.
یکی از شایع‌ترین اختلالات گفتاری لکنت است. سایر اختلالات گفتاری شامل آپراکسی و دیس‌آرتری می‌باشد.
- آپراکسی (Apraxia) اختلال گفتار حرکتی است که در اثر آسیب به قسمت‌هایی از مغز که مربوط به صحبت کردن است ایجاد می‌شود.
- دیس‌آرتری (Dysarthria) نوعی اختلال گفتار حرکتی است که در آن عضلات دهان، صورت یا دستگاه تنفسی ممکن است ضعیف شده یا در حرکت مشکل داشته باشند.
برخی از مبتلایان به اختلالات گفتار از آنچه می‌خواهند بگویند آگاه هستند، اما قادر به بیان افکار خود نیستند. این مسئله ممکن است به مشکلات اعتماد به نفس و افسردگی منجر شود.
اختلالات گفتاری می‌تواند روی بزرگسالان و کودکان اثر گذارد. درمان زودهنگام می‌تواند این شرایط و مشکلات را اصلاح کند.
چه عواملی باعث اختلالات گفتاری می‌شود؟
اختلالات گفتاری بر تارهای صوتی، عضلات، اعصاب و سایر ساختارهای داخل حلق تأثیر می‌گذارد.
علل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آسیب تارهای صوتی
- آسیب مغزی
- ضعف عضلانی
- ضعف تنفسی
- سکته‌های مغزی
- پولیپ یا ندول روی تارهای صوتی
- فلج تارهای صوتی
افرادی که بیماری پزشکی یا رشدی خاصی دارند ممکن است اختلالات گفتاری نیز داشته باشند. بیماری‌های شایعی که می‌تواند منجر به اختلالات گفتاری شود عبارتند از:
- اوتیسم
- اختلال کمبود توجه–بیش فعالی (ADHD)
- سکته‌های مغزی
- سرطان دهان
- سرطان حنجره
- بیماری هانتینگتون (Huntington)
- دمانس
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) که به‌عنوان بیماری Lou Gehrig نیز معروف است
اختلالات گفتاری ممکن است ارثی باشد و نیز ممکن است با گذشت زمان بروز کند.
علائم اختلال گفتار چیست؟
بسته به علت اختلال گفتار، ممکن است علائم مختلفی وجود داشته باشد. علائم متداولی که افراد مبتلا به اختلال گفتار تجربه می‌کنند عبارتند از:
- تکرار صداها که بیشتر در افراد مبتلا به لکنت دیده می‌شود
- اضافه کردن صداها و کلمات اضافی
- کشیده‌گویی کلمات
- حرکات انقباضی نامنظم هنگام صحبت کردن که معمولاً سر را درگیر می‌کند
- چشمک زدن مکرر هنگام صحبت کردن
- خستگی واضح هنگام تلاش برای برقراری ارتباط
- مکث مکرر هنگام صحبت کردن
- خراب‌گویی صداها هنگام صحبت کردن
- خشونت صدا یا صحبت کردن با صدای خشن و گوش‌خراش
اختلالات گفتاری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تست‌های زیادی برای تشخیص اختلالات گفتاری در دسترس است.
تست غربالگری تولید دنور (Denver)
تست غربالگری تولید دنور (DASE) سیستم آزمایشی متداولی برای تشخیص اختلالات تولیدی است. این تست وضوح تلفظ در کودکان بین 2 تا 7 سال را ارزیابی می‌کند. این تست پنج دقیقه‌ای برای ارزیابی گفتار کودک از تمرین‌های مختلفی استفاده می‌کند.
مقیاس 2 نقاط عطف اولیه زبان
این تست که توسط پزشک متخصص اعصاب کودکان، جیمز کوپلان (James Coplan)، ساخته شده است، رشد زبان کودک را تعیین می‌کند. این تست می‌تواند به سرعت تأخیر در گفتار و اختلالات زبانی را شناسایی کند.
آزمون واژگان تصویر Peabody، نسخه بازبینی‌شده
این تست واژگان و توانایی صحبت کردن فرد را اندازه‌گیری می‌کند. فرد به کلمات مختلف گوش می‌دهد و تصاویری را انتخاب می‌کند که کلمات را توصیف می‌کند. افرادی که دارای معلولیت شدید ذهنی هستند و افراد نابینا قادر به انجام این ارزیابی نیستند. آزمایش واژگان تصویر Peabody از زمان اجرای اولین نسخه آن در سال 1959، بارها مورد بازبینی قرار گرفته است.
اختلالات گفتاری چگونه درمان می‌شود؟
اختلالات گفتاری خفیف ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشند. برخی از اختلالات گفتاری ممکن است به سادگی رفع شوند. سایر اختلالات نیز ممکن است با گفتاردرمانی بهبود پیدا کنند.
درمان متفاوت است و بستگی به نوع اختلال دارد. در گفتاردرمانی، درمانگر حرف‌های شما را از طریق تمریناتی که برای تقویت ماهیچه‌های صورت و حلق انجام می‌شود، راهنمایی می‌کند. می‌آموزید هنگام صحبت کردن تنفس خود را کنترل کنید. تمرینات تقویت‌کننده عضلات و تنفس کنترل‌شده به بهبود نحوه شنیدن سخنان شما کمک می‌کند. همچنین روش‌هایی برای تمرین گفتار روان‌تر و سلیس‌تر خواهید آموخت.
برخی از افراد مبتلا به اختلال گفتار حالات عصبی، شرمندگی یا افسردگی را تجربه می‌کنند. گفتگو درمانی ممکن است در این شرایط مفید باشد. درمانگر در مورد روش‌های مقابله با شرایط و کنار آمدن با آن‌ها و روش‌های بهبود نگرش‌تان به وضعیت خود صحبت خواهد کرد. اگر افسردگی شما شدید است، داروهای ضدافسردگی می‌توانند کمک‌کننده باشند.
عوارض و پیچیدگی‌های احتمالی اختلالات گفتاری چیست؟
اختلالات گفتاری درمان‌نشده ممکن است باعث شود فرد اضطراب زیادی را تجربه کند. با گذشت زمان این اضطراب می‌تواند باعث اختلالات اضطرابی یا فوبیای صحبت در جمع شود. درمان زودهنگام اضطراب می‌تواند به جلوگیری از بروز اختلالات اضطرابی یا فوبیا کمک کند. گزینه‌های درمانی شامل گفتگو درمانی و داروهای ضداضطراب است.
چشم‌انداز بلند مدت چیست؟
چشم‌انداز افرادی که به دنبال درمان زودهنگام هستند بهتر است. درمان زودهنگام به جلوگیری از بدتر شدن اختلال گفتار کمک می‌کند. چشم‌انداز افراد دارای ناتوانی دائم بستگی به شدت ناتوانی دارد.
