بیماری منییر چیست؟
بیماری منییر (Meniere’s disease) نوعی اختلال است که در گوش داخلی تاثیر می‌گذارد. گوش داخلی وظیفه شنوایی و تعادل را بر عهده دارد. این بیماری باعث سرگیجه و احساس چرخش می‌شود؛ همچنین منجر به مشکلات شنوایی و وزوز گوش می‌گردد. بیماری منییر معمولا فقط یک گوش را درگیر می‌کند.
موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی امریکا (NIDCD) تخمین می‌زند که 615000 نفر در ایالات متحده به بیماری منییر مبتلا هستند و سالانه حدود 45500 نفر با این بیماری تشخیص داده می‌شوند. بیشترین احتمال ابتلا در 40 تا 50 سالگی است.
بیماری منییر مزمن است، اما درمان‌ها و تغییر سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. بسیاری از افرادی که به بیماری منییر مبتلا شده‌اند، ظرف چند سال پس از تشخیص بهبود می‌یابند.
چه عواملی باعث بیماری منییر می‌شود؟
علت بیماری منییر مشخص نیست، اما دانشمندان معتقدند که علت آن تغییرات مایع داخل مجاری گوش داخلی است. سایر علل پیشنهادی عبارت‌اند از: بیماری خودایمنی، آلرژی و عوامل ژنتیکی.
علائم بیماری منییر چیست؟
علائم بیماری منییر به‌صورت «اپیزود» یا «حمله» ظاهر می‌شود. این علائم عبارت‌ند از:
- سرگیجه، با حملاتی که از چند دقیقه تا 24 ساعت طول می‌کشد
- کم شنوایی در گوش درگیر
- وزوز یا احساس صدای زنگ در گوش درگیر
- احساس پُری گوش یا گرفتگی آن
- از دست دادن تعادل
- سردرد
- حالت تهوع، استفراغ و تعریق ناشی از سرگیجه شدید
فردی که به بیماری منییر مبتلا است، حداقل دو یا سه مورد از علائم زیر را هم‌زمان تجربه می‌کند:
- سرگیجه
- کم شنوایی
- وزوز گوش
- احساس پُری گوش
بیشتر افراد مبتلا به بیماری منییر، بین حملات علائمی را تجربه نمی‌کنند؛ بنابراین بسیاری از این علائم اگر در یک دوره زمانی بدون حملات رخ دهد، می‌توانند به دلیل مشکلات دیگری در گوش باشند.
بیماری منییر ممکن است با سایر اختلالات گوش داخلی، مانند لابیرنتیت (labyrinthitis) اشتباه گرفته شود.
بیماری منییر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائم بیماری منییر را دارید، پزشک تست‌هایی را برای بررسی تعادل و شنوایی شما و نیز رد کردن سایر علل علائم شما توصیه می‌کند.
تست شنوایی
برای مشخص شدن این‌که آیا دچار کم شنوایی شده‌اید، از تست شنوایی‌سنجی استفاده می‌شود. در این تست، هدفون روی گوش شما قرار داده می‌شود و صداهای متعددی با بلندی و زیروبمی متفاوت می‌شنوید. باید مشخص کنید که چه زمانی می‌توانید صدا را بشنوید و چه زمانی قادر به شنیدن آن نیستید. در نهایت شنوایی‌شناس می‌تواند تشخیص دهد آیا دچار کم شنوایی هستید یا نه.
همچنین شنوایی شما تست می‌شود تا مشخص شود آیا می‌توانید صداهای مشابه را از هم تمییز دهید یا نه. در این قسمت از آزمون، کلمات را از طریق هدفون می‌شنوید و آن‌ها را تکرار می‌کنید. نتایج این تست به پزشک شما می‌گوید که آیا شما مشکل شنوایی در یک گوش یا هردو گوش دارید یا خیر.
وجود مشکل در گوش داخلی یا عصب گوش می‌تواند باعث کم شنوایی شود. برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی در گوش داخلی، تست الکتروکوکلئوگرافی (ECog) انجام می‌شود. تست پاسخ شنیداری ساقه‌مغز (ABR) عملکرد اعصاب شنوایی و مرکز شنوایی در مغز را بررسی می‌کند. این تست‌ها می‌تواند به پزشک شما بگوید مشکل گوش داخلی یا عصب گوش دارید یا نه.
تست‌های تعادل
تست‌های تعادل برای بررسی عملکرد گوش داخلی شما انجام می‌شود. در افرادی که به بیماری منییر مبتلا هستند، پاسخ تعادلی در یکی از گوش‌ها کاهش می‌یابد. تست تعادلی که معمولا برای بررسی بیماری منییر استفاده می‌شود، ویدیونیستاگموگرافی (VNG) است.
در این تست، دستگاهی برای تشخیص حرکت چشم روی چشم‌های شما قرار می‌دهند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که پاسخ تعادلی در گوش داخلی باعث حرکات چشم می‌شود.
در طول این تست، آب سرد و گرم به گوش شما وارد می‌شود. آب باعث فعالیت عملکرد تعادلی شما می‌شود. حرکات غیرارادی چشم شما ثبت می‌گردد. هرگونه ناهنجاری می‌تواند نشانه وجود مشکلی در گوش داخلی باشد.
تست صندلی چرخان کمتر استفاده می‌شود. این تست به پزشک شما نشان می‌دهد که مشکل شما به دلیل وجود مشکلی در گوش شماست و یا مربوط به مغز است. این تست در کنار تست VNG استفاده می‌شود، زیرا اگر به گوش شما آسیبی رسیده باشد و یا جرم، یکی از مجراهای گوش شما را مسدود کرده باشد، نتایج VNG ممکن است نادرست باشد. در این تست حرکات چشم شما هنگام حرکت صندلی با دقت ثبت می‌شود.
تست پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی (VEMP)، میزان حساسیت به صدا را در دهلیز گوش داخلی اندازه‌گیری می‌کند. تست پوسچروگرافی نیز کمک می‌کند تا مشخص شود چه بخشی از سیستم تعادل شما به‌درستی کار نمی‌کند. شما باید در حالی‌که از طناب‌های ایمنی استفاده می‌کنید و پابرهنه ایستاده‌اید، به چالش‌های تعادلی مختلف واکنش نشان دهید.
تست‌های دیگر
مشکلات مربوط به مغز، مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا تومورهای مغزی، می‌تواند علائمی شبیه به بیماری منییر ایجاد کند. پزشک شما ممکن است تست‌هایی را برای رد این بیماری‌ها و سایر بیماری‌ها توصیه کند. پزشک همچنین ممکن است برای ارزیابی مشکلات احتمالی مغز شما، اِم‌آرآی (MRI) از سر یا سی‌تی اسکن (CT scan) جمجمه‌ای برای شما درخواست کند.
درمان بیماری منییر
بیماری منییر مزمن است و هیچ درمانی ندارد، اما طیف وسیعی از درمان‌ها وجود دارد که می‌تواند به بهبود علائم شما کمک کند، از دارو گرفته تا جراحی در شدیدترین موارد.
دارو
پزشک شما ممکن است برای کمک به بهبود علائم بیماری منییر، دارو تجویز کند. داروهای بیماری حرکت (motion sickness) می‌توانند علائم سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ را کاهش دهند. اگر تهوع و استفراغ مشکل‌ساز شود، پزشک ممکن است داروی ضداستفراغ یا ضدتهوع تجویز کند.
تصور می‌شود که مشکلی در مایع گوش داخلی باعث بیماری منییر می‌شود. در صورت بروز این مورد، پزشک برای کمک به کاهش میزان مایعات در بدن شما، داروی دیورتیک (ادرارآور) برای شما تجویز می‌کند. پزشک همچنین می‌تواند از طریق گوش میانی به گوش داخلی شما دارو تزریق کند تا به کاهش علائم سرگیجه کمک کند.
توانبخشی
تمرینات توانبخشی دهلیزی می‌تواند علائم سرگیجه را بهبود بخشد. این تمرینات کمک می‌کند مغزتان را آموزش دهید که تفاوت تعادل بین دو گوش را در نظر بگیرد. شنوایی‌شناس می‌تواند این تمرینات را به شما آموزش دهد.
سمعک
شنوایی‌شناس می‌تواند کم شنوایی ناشی از منییر را با تجویز سمعک برای شما درمان کند.
عمل جراحی
بیشتر افراد مبتلا به بیماری منییر نیازی به جراحی ندارند، اما جراحی گزینه‌ای است برای کسانی که حملات شدیدی دارند و سایر روش‌های درمانی نیز برای آن‌ها موفقیت‌آمیز نبوده است. جراحی کیسه آندولنفاتیک برای کمک به کاهش تولید مایع و افزایش تخلیه آن در گوش داخلی انجام می‌شود.
رژیم غذایی چه تاثیری بر بیماری منییر دارد؟
تغییر رژیم غذایی ممکن است به کاهش میزان مایع در گوش داخلی و کاهش علائم کمک کند. غذاها و موادی که باید در رژیم شما محدود شوند و یا از آن حذف گردند شامل موارد زیر است:
- نمک
- کافئین
- شکلات
- الکل
- مونوسدیم گلوتامات (MSG)
همچنین مهم است که روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید تا بدن مایعات را در خود نگه ندارد.
چه تغییراتی در سبک زندگی ممکن است به بهبود علائم بیماری منییر کمک کند؟
تغییر در سبک زندگی، در کنار رژیم غذایی شما که می‌تواند به بهبود علائم شما کمک کند شامل موارد زیر است:
- استراحت هنگام حملات سرگیجه
- غذا خوردن منظم برای کمک به تنظیم مایعات در بدن
- کنترل استرس و اضطراب از طریق روان‌درمانی یا دارو
ترک سیگار و اجتناب از هرگونه ماده حساسیت‌زا نیز بسیار مهم است. نیکوتین و آلرژی می‌توانند علائم بیماری منییر را بدتر کنند.
چشم‌انداز افراد مبتلا به بیماری منییر چگونه است؟
اگرچه هیچ درمانی برای بیماری منییر وجود ندارد، اما روش‌های زیادی هست که ممکن است بخواهید برای کاهش علائم خود در نظر بگیرید. در بیشتر افراد، بیماری خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند، اگرچه ممکن است چندین سال طول بکشد. پزشک می‌تواند در یافتن درمانی مناسب به شما کمک کند.
