لکنت زبان چیست؟
لکنت زبان (Stuttering) اختلالی گفتاری است و به آن گیر کردن زبان یا گفتار غیرروان نیز گفته می‌شود.
لکنت با این موارد مشخص می‌شود:
- کلمات، اصوات یا هجاهای تکرارشده
- وقفه در تولید گفتار
- سرعت گفتار غیرمعمول
طبق اعلام موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی امریکا (NIDCD)، لکنت حدود 5 تا 10 درصد از کل کودکان را به نوعی تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب بین سنین 2 تا 6 سال رخ می‌دهد.
لکنت زبان بیشتر کودکان در بزرگسالی ادامه نخواهد داشت. به‌طور معمول، با پیشرفت رشد و تکامل کودک، لکنت متوقف می‌شود. مداخله زودهنگام نیز می‌تواند به جلوگیری از لکنت زبان در بزرگسالی کمک کند.
اگرچه لکنت بیشتر کودکان با افزایش سن برطرف می‌شود، اما موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی امریکا اظهار می‌کند که تا 25 درصد از کودکانی که لکنت‌شان بهبود نمی‌یابد، در بزرگسالی نیز لکنت خواهند داشت.
انواع لکنت زبان
لکنت سه نوع دارد:
- تکاملی. شایع‌ترین نوع لکنت زبان در کودکان زیر 5 سال، به‌ویژه پسران است و زمانی که توانایی‌های گفتاری و زبانی درحال رشد است، رخ می‌دهد. معمولا بدون درمان برطرف می‌شود.
- نوروژنیک. ناهنجاری‌های سیگنال بین مغز و اعصاب یا عضلات باعث این نوع لکنت می‌شود.
- روانشناختی. این نوع لکنت زبان از بخشی از مغز سرچشمه می‌گیرد که تفکر و استدلال را کنترل می‌کند.
علائم لکنت زبان
لکنت با تکرار کلمات، اصوات یا هجاها و اختلال در سرعت طبیعی گفتار مشخص می‌شود.
برای مثال، فردی ممکن است همخوان مشابهی را تکرار کند، مانند “K” ،”G” یا “T”. مبتلایان ممکن است در گفتن صداهای خاص یا شروع جمله مشکل داشته باشند.
استرس ناشی از لکنت زبان ممکن است در علائم زیر ظاهر شود:
- تغییرات فیزیکی مانند تیک صورت، لرزش لب، پلک زدن بیش از حد و تنش در صورت و بالاتنه
- ناامیدی و کلافگی هنگام تلاش برای برقراری ارتباط
- تردید یا مکث پیش از شروع صحبت
- امتناع از صحبت کردن
- وجود صداها یا کلمات اضافی در جملات، مانند “uh” یا “um”
- تکرار کلمات یا عبارات
- تنش در صدا
- ترتیب مجدد کلمات در یک جمله
- تولید صداهای طولانی در کلمات، مانند «نام من Amaaaaaaanda است»
برخی از کودکان ممکن است از لکنت خود آگاه نباشند.
زمینه‌های اجتماعی و محیط‌های با استرس بالا می‌تواند احتمال لکنت در فرد را افزایش دهد. سخنرانی در جمع برای کسانی که لکنت دارند می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
چه عواملی باعث لکنت زبان می‌شود؟
دلایل متعددی برای لکنت زبان وجود دارد. برخی از این موارد عبارت‌اند از:
- سابقه خانوادگی لکنت
- شرایط خانواده
- عوامل نوروفیزیولوژیک
- رشد و تکامل در دوران کودکی
آسیب‌های مغزی ناشی از سکته مغزی می‌تواند باعث لکنت نوروژنیک شود. ضربه عاطفی شدید می‌تواند باعث لکنت روانشناختی شود.
لکنت ممکن است در اثر یک ناهنجاری ارثی در بخشی از مغز که زبان را کنترل می‌کند، در خانواده اتفاق بیفتد. اگر شما یا والدین‌تان لکنت دارید، ممکن است فرزندان‌تان نیز لکنت داشته باشند.
لکنت زبان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آسیب‌شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) می‌تواند به تشخیص لکنت کمک کند. هیچ تست تهاجمی لازم نیست.
به‌طور معمول، شما یا فرزندتان می‌توانید علائم لکنت زبان را توصیف کنید و آسیب‌شناس گفتار و زبان می‌تواند میزان و شدت لکنت شما یا فرزندتان را ارزیابی کند.
لکنت زبان چگونه درمان می‌شود؟
همه کودکانی که لکنت دارند نیازی به درمان ندارند زیرا لکنت تکاملی معمولا با گذشت زمان برطرف می‌شود. گفتار درمانی برای برخی از کودکان گزینه‌ای درمانی است.
گفتار درمانی
گفتار درمانی می‌تواند وقفه‌های گفتاری را کاهش داده و عزت نفس کودک شما را بهبود بخشد. درمان معمولا با تشویق کودک‌تان به پایش سرعت گفتار خودش، حمایت تنفسی و تنش حنجره بر کنترل الگوهای گفتاری تمرکز دارد.
بهترین کاندیداهای گفتار درمانی کسانی هستند که:
- سه تا شش ماه لکنت داشته باشند
- لکنت تلفظی داشته باشند
- با لکنت مبارزه کنند یا به دلیل لکنت دچار مشکلات عاطفی شده باشند
- سابقه خانوادگی لکنت داشته باشند
والدین نیز می‌توانند از تکنیک‌های درمانی استفاده کنند که به کودک خود کمک کنند نسبت به لکنت کمتر احساس شرمندگی و خجالت کند. گوش دادن با صبر و حوصله و همچنین اختصاص دادن وقت برای صحبت کردن کودک مهم است.
گفتاردرمانگر می‌تواند به والدین کمک کند تا بیاموزند که تصحیح لکنت زبان کودک چه موقع مناسب است.
سایر درمان‌ها
ممکن است از دستگاه‌های الکترونیکی برای درمان لکنت زبان استفاده شود. یک نوع از این دستگاه‌ها، کودکان را با پخش کردن صدای ضبط‌شده تغییریافته آن‌ها زمانی که سریع صحبت می‌کنند، تشویق می‌کند که با سرعت کمتری صحبت کنند. سایر دستگاه‌ها، مانند سمعک، روی گوش قرار می‌گیرند و می‌توانند نویز پس‌زمینه حواس‌پرت‌کنی ایجاد کنند که نشان داده شده به کاهش لکنت کمک می‌کند.
هیچ دارویی وجود ندارد که ثابت شده باشد دوره‌های لکنت را کاهش می‌دهد. اگرچه ثابت نشده است، اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که بیش‌فعالی عضلات در گفتار تأثیر می‌گذارد و داروهایی که بیش‌فعالی را کُند می‌کنند، ممکن است مفید باشند.
درمورد روش‌های درمانی جایگزین مانند طب سوزنی، تحریک الکتریکی مغز و تکنیک‌های تنفس تحقیق شده است، اما به نظر نمی‌رسد که موثر باشند.
صرف نظر از این‌که تصمیم بگیرید به دنبال درمان باشید یا نه، ایجاد محیطی کم استرس می‌تواند به کاهش لکنت زبان کمک کند.
